Lukas 10:25-37 – “Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry”

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”

Die Here Jesus het ‘n hart vir mense. Dit hoor mens in hierdie gelykenis van die Barmhartige Samaritaan. As Hy die Samaritaan se reaksie beskryf dan beskryf Hy eintlik sy eie hart: “Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.” Want dit is wat Jesus eintlik vir enigeen van ons doen. “Toe hy jou sien, het hy jou innig jammer gekry.” Dit is die evangelie van dié meesterverhaal.

Jesus het ‘n hart wat luister, ‘n hart wat omgee, ‘n hart wat liefhet. Ons sien dit in elke ding wat Hy ooit gedoen het. Sy geboorte. Sy bediening. Sy lyding. Sy kruisdood. Sy opstanding. Selfs sy hemelvaart, want Hy tree vir ons elke oomblik van elke dag in. Sy gebede word in die hart van die hemel gehoor, en dáár wys Hy steeds dat Hy vir ons omgee, trouens dat Hy vir al die mense op hierdie aarde omgee.

“Toe hy ons sien, het hy ons innig jammer gekry.” Inderdaad.

HIER VOLG DIE HELE EREDIENS:

GOD VERSAMEL ONS VOOR HOM

Verwelkoming

Toetrede

Psalm 111:1,4 – Laat ons met ontsag Hom noem, in ons lied die Here noem – staan (orrel – koor voorsangers)

Votum en Seëngroet

Lofsang en aanbidding

Lied 440:1,2,4 – Die Here sal ons met sy Gees tot diens en heiligheid – staan (orrel)

Flam 387 – Hier is u kerk, U stel ons aan – sit (groep)

Lied 552:1-4 – Liewe Vader, ek sê dankie vir die wêreld rondom my, want die hemel en die aarde het ons als van U gekry – sit (groep)

DIENS VAN DIE WOORD

LUKAS 10:25-37 – “Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry”

²⁵Daar was ’n wetgeleerde wat aan Jesus ’n strikvraag wou stel. Hy staan toe op en vra: “Meneer, wat moet ek doen om die ewige lewe te verkry?”

²⁶Jesus sê vir hom: “Wat staan in die wet van Moses geskrywe? Wat lees jy daar?”

²⁷Hy antwoord: “Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart en met jou hele siel en met al jou krag en met jou hele verstand, en jou naaste soos jouself.”

²⁸“Jy het reg geantwoord,” sê Jesus vir hom. “Doen dit en jy sal die lewe verkry.”

²⁹Maar die wetgeleerde wou homself handhaaf en vra vir Jesus: “En wie is my naaste?”

³⁰Jesus gaan toe nader daarop in deur te sê: “Toe ’n man eenmaal op pad was van Jerusalem af na Jerigo toe, het rowers hom aangeval. Hulle het hom kaal uitgetrek en hom geslaan dat hy halfdood bly lê, en toe padgegee. ³¹Dit gebeur toe dat daar ’n priester met daardie pad langs kom, en toe hy hom sien, gaan hy ver langs verby. ³²Net so het daar ook ’n Leviet by die plek gekom, en toe hy hom sien, gaan hy ook ver langs verby. ³³Maar ’n Samaritaan wat op reis was, het op hom afgekom, en toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry. ³⁴Hy het na hom toe gegaan, sy wonde met olie en wyn behandel en hulle verbind. Toe het hy hom op sy rydier gehelp en hom na ’n herberg toe geneem en hom daar verder versorg. ³⁵Die volgende dag haal hy twee muntstukke uit en gee dit aan die eienaar van die herberg en sê: ‘Sorg vir hom, en as jy meer onkoste met hom het, sal ek jou betaal wanneer ek hierlangs terugkom.’

³⁶“Wie van hierdie drie is volgens jou die naaste van hom wat onder die rowers verval het?”

³⁷Die wetgeleerde antwoord: “Die man wat aan hom medelye bewys het.”

Toe sê Jesus vir hom: “Gaan maak jy ook so.”

Inleiding

Lied 528:1 – Leer my u wil, Heer, u doel met my – U Pottebakker, met my, die klei – sit (orrel)

Integrasie – Laat Jesus deur jou leef: OMGEE

Jesus het ‘n hart vir mense

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”

Die Here Jesus het ‘n hart vir mense. Dit hoor mens in hierdie gelykenis van die Barmhartige Samaritaan. As Hy die Samaritaan se reaksie beskryf dan beskryf Hy eintlik sy eie hart: “Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.” Want dit is wat Jesus eintlik vir enigeen van ons doen. “Toe hy jou sien, het hy jou innig jammer gekry.” Dit is die evangelie van dié meesterverhaal.

Jesus het ‘n hart wat luister, ‘n hart wat omgee, ‘n hart wat liefhet. Ons sien dit in elke ding wat Hy ooit gedoen het. Sy geboorte. Sy bediening. Sy lyding. Sy kruisdood. Sy opstanding. Selfs sy hemelvaart, want Hy tree vir ons elke oomblik van elke dag in. Sy gebede word in die hart van die hemel gehoor, en dáár wys Hy steeds dat Hy vir ons omgee, trouens dat Hy vir al die mense op hierdie aarde omgee.

“Toe hy ons sien, het hy ons innig jammer gekry.” Inderdaad.

Omgee kom nie natuurlik vir ons nie

Dit is só anders as die meeste van ons! Die meeste van ons moet ons dwing om vir ander om te gee. Of ons kry dit reg, maar daar is tog sommige mense wat ons nekhare net laat rys … en dan loop ons verby, soos dié priester en die Leviet.

Hierdie priester en die Leviet in die gelykenis kon dit net nie oor hulle hart kry om dié man wat onder die rowers deurgeloop het, en kaal en amper pap geslaan langs die pad gelê het, te help nie. Miskien was hulle bang die rowers is nog in die omgewing, óf miskien het hulle gedink hulle sal onrein raak as hulle aan hom vat, óf miskien het hulle nou eenmaal net nie ‘n hart gehad vir mense nie.

Hoe dit ook al sy, hulle loop aan die ander kant verby.

En laat ons eerlik wees, daar is vele situasies waar ons ook só is.

Omgee was spontaan vir Jesus

Jesus was egter nie só nie. Soos ons die evangelies deurlees, lyk dit asof omgee só natuurlik en spontaan vir Hom gekom het. Hy kon Homself amper nie keer nie. Hy het nog skaars gesien iemand het nood, dan het Hy gehelp.

Verlede week het ons gehoor hoe Jesus met die pa gepraat het oor sy seun: “Hoe lank is dit dat dit hom al oorkom?” (Mark 9). En die pa kon sy hart uitpraat oor die leed van ‘n leeftyd – ‘n kind wat nie kon praat nie, wat nie kon hoor nie, wat homself in die vuur gegooi het, wat doodeenvoudig nie ‘n lewe gehad het nie. En Jesus dryf die onrein gees uit die kind, vat sy hand, help hom op en gee hom as normale seun terug aan sy pa.

Jesus het omgegee! Baie omgegee. Dit het eenvoudig uit Hom gevloei. Dit is wie Hy was. Dit is wie Hy wou wees. Dit is wie Hy steeds is.

Jesus wil deur ons omgee

En Hy wil deur ons verder omgee. Hy het vir ons die ruimte gegee om sy hande en sy voete en sy stem en sy ore en sy hart hier op aarde te wees. Hy wil deur ons die lewens van mense rondom ons aanraak. Hy wil hê dat ons Hom sal toelaat om vir ander om te gee.

Dit is immers die evangelie! Dit is waarom ons geroep is om Jesus se dissipels te wees, om Hom na te volg, om Hom toe te laat om deur ons om te gee … maar ons weet ook dat ons daarmee sukkel, en as ons regtig eerlik is, soms daarteen rebeleer.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dit is hoe Jesus wil hê dat ons moet wees.

Die wetgeleerde wou homself handhaaf

Maar dit is presies waarom die wetgeleerde hierdie strikvraag aan Jesus stel. Hy weet deksels goed wat die Bybel sê oor God en hoe God omgee vir mense, en wat God van hom verwag, maar, sê Lukas, hy “wou homself handhaaf” en vra daarom vir Jesus, wie is my naaste?

Geen wonder dat Jesus van die priester en Leviet in die gelykenis praat nie. Hy kies mense vir sy gelykenis wat direk tot dié wetgeleerde sal spreek – mense uit sy eie omgewing, miskien selfs mense vir wie hy sou bewonder en soos wie hy selfs sou wou wees. Deur hierdie mense te kies, kan Jesus sy gebrek aan omgee aan hom op die beste diepsinnige wyse illustreer.

Jesus praat daarom doelbewus met hierdie wetgeleerde van mense wat in die hart van die godsdiens staan – ‘n priester en ‘n Leviet – mense wat daagliks met die dinge van God besig is, wat deur die volk geëer word vir hulle diens by die tempel en vergoed word vir die diens wat hulle lewer.

En Hy kies om die een wat omgee ‘n gehate persoon in hulle konteks, ‘n Samaritaan, te maak, wat nie net ras in spel bring nie – hulle was van gemengde afkoms – maar ook godsdiens – hulle was beskou as afwykend, omdat hulle net die eerste vyf boeke van die Bybel erken het, en nie die historiese boeke nie, juis dié boeke wat die Joodse geskiedenis vertel het.

Dit is net so goed asof die Here hier sê, dit is die dominees en die kerkraadslede wat verby gestap het, en ‘n Moslem imam wat barmhartigheid aan hierdie onbekende man wat onder die rowers deurgeloop het, gehelp het. ‘n Moslem!

Die dominees en die ouderlinge maak droog. Die Moslem doen wat God wil hê.

Dit is die impak van hierdie gelykenis.

Jesus sou ander rolspelers vir jou gekies het

Jesus sou ander rolspelers vir jou gekies het:

• As Jesus dié gelykenis vir jou as groot besigheidsman vertel het, het hy waarskynlik ‘n kleinsake onderneming as Samaritaan gekies – die Griek of die Portugees op die hoek uit jou kinderjare, óf die Chinees vandag in die platteland.
• As Hy dit vir jou as huisvrou vertel het, het hy waarskynlik die Samaritaan ‘n huiswerker gemaak.
• As Hy dit vir jou as man vertel het, het hy waarskynlik die Samaritaan ‘n vrou gemaak, en omgekeerd.
• As Hy dit vir jou as blanke Afrikaner wou vertel, het hy waarskynlik die Samaritaan ‘n swart Zulu gemaak.
• As Hy dit vir jou as senior persoon wou vertel, het hy die Samaritaan waarskynlik ‘n tiener gemaak.

Die punt is dat Jesus iemand sou gekies het wat jóú situasie aanspreek, sodat jy beweeg sou word om te begin omgee. Want, dit is wat Jesus wil hê dat ons moet hoor. HY wil omgee vir mense, en HY wil dit deur jou doen.

En Hy kan dit nie doen as jy jouself probeer regverdig nie, as jy jouself probeer handhaaf en daarom doof bly vir sy hart wat omgee nie.

Ons het nodig om omgee in te oefen

Jan Johnson sê hieroor dat, omdat omgee nie vir haar natuurlik kom nie, het sy nodig om haar doelbewus in te stel om mense te help, téén haar natuurlike grein in: “Since compassion doesn’t stream from most of us as naturally as it did from Jesus, we need regular spiritual practices to learn how to have compassion and show compassion.”

Dit kom nie natuurlik nie. Nie vir my nie, en waarskynlik ook nie vir jou nie.

Hoe kan ons dit dan inoefen?

Ek dink omgee kom deur twee aksies: konfrontasie en konkretisering.

Konfrontasie

In die eerste plek, jy moet ‘n slag jou eie weerstande konfronteer. Vra ‘n slag eerlik vir jouself: “Wat verhoed jou om soos Jesus, en soos die barmhartige Samaritaan, vir ander mense om te gee?”

• Is dit tyd, is dit geld, is dit skaamte om saam met mense gesien te word, is dit ‘n stuk afgryse in jou vir mense in nood, ‘n vrees vir wat dit jou gaan kos, of doodgewoon ‘n stuk moedeloosheid omdat daar so baie nood is? Of blameer jy, soos ek, die onbarmhartiges in posisies wat hulle misbruik vir eie gewin …
• Of is daar ander dinge wat jou weerhou om om te gee?

Konkretisering

Omgee kom tweedens, deur ‘n praktiese fokus op omgee, deur dit as ‘n geloofgewoonte te doen, en dit gereeld te beoefen. Jy moet konkreet raak. En dié fokus is eintlik nóg belangriker as die konfrontasie van jou weerstande. Trouens, jou weerstande kan juis oorkom word deur ‘n slag doodgewoon iets te doen! Dit is immers wanneer ons iets beoefen, as ons dit in oefen, dit gereeld doen, dat dit al hoe meer natuurlik kom, die “accidental obediences” waarvan Jan Johnson praat.

Dit is soos Gary Player oor sy golf sê: “The harder I practice, the luckier I get.” Bedoelende, hoe meer hy oefen, hoe beter speel hy. Dit lyk later asof hy net gelukkig is deur die bal so naby die pen te slaan. Maar, agter dié geluk lê die oefening, baie daarvan!

Dit is dieselfde met omgee.

Jesus motiveer ons met hierdie gelykenis

Ons word gemotiveer hiervoor deur hierdie gelykenis van die barmhartige Samaritaan. Dit is die meesterverhaal wat vir jou wys hoe belangrik omgee is, sodat jy jou lewe daaraan kan wy. Omgee is immers in wese ’n prentjie van wie God is. Hy is die barmhartige God.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dit is wie Jesus is.

Jesus motiveer ons deur sy Gees

Jesus motiveer ons deur sy Gees. Daarvoor het Hy sy Gees in jou hart gestuur, sodat sy liefde in jou teenwoordig kan wees. Hy het vir jou alles gegee wat jy nodig het om Hom te dien. As jy jouself toelaat om te begin omgee, sal die genade van God wat in jou is, begin uitvloei. Dit sal soos ‘n fontein van lewende water word wat opspring tot die lewe en aan baie mense rondom jou die lewe sal gee.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dit is wat Jesus deur sy Gees in jou wil regkry.

Jesus motiveer ons deur ander mense

Jesus motiveer ons deur ander mense. Miskien is daar iemand in jou omgewing wat vir jou ‘n voorbeeld is, ‘n Theo Haveman, óf ‘n Hannes Marais, óf ‘n Biffy Joubert, óf ‘n Minnie Janse van Rensburg – mense wat my motiveer om om te gee. Laat hulle manier van doen, hulle hart vir mense, jou inspireer. Dink daaroor na, en volg hulle na.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dit is wat ek in hulle raaksien. En daar is ‘n hele paar ander mense in die gemeente wat ek sou kon noem.

So seën God ander mense deur jou

En weet julle, die wonderlike ding gebeur. Wanneer ons vir ander begin omgee, raak ons deel van die seën wat God vir mense gee. Raak Hy eintlik deur ons ‘n werklikheid vir mense rondom ons. Hy begin om deur ons vir ander tot ‘n seën te wees. Jesus het immers in die Bergrede gesê: “Wees barmhartig soos julle Vader barmhartig is.” (Luk 6:36). En ons moet na Hom luister.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dít is wat in ‘n hart gebeur wat omgee.

Hierdie geloofsgewoonte van omgee vra dus van ons om oë en ’n hart vir ons naaste te hê, om hande en voete aan ons gevoel van barmhartigheid en omgee te gee. Immers: “Wie aardse besittings het en sy broer [of suster] sien gebrek ly, maar geen gevoel vir hom [of haar] het nie – hoe kan die liefde van God in hom wees?” (1 Joh 3:17).

Omgee is ’n lewe van diens, ʼn lewe waarin ander mense se belange vir jou net so swaar weeg soos jou eie, ʼn lewe waarin jy jou hulpbronne, tyd, invloed en vaardighede gebruik om vir ander te sorg, of dit nou is om hulle te beskerm, te versorg, te koester of vir hulle regte op te kom.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dít is hoe ons moet wees.

Raak prakties

Ek het al verskeie kere in die verlede voorstelle gegee om jou gedagtes te prikkel, om jou tot omgee te inspireer:

• Dink aan mense wat in nood is, soos weduwees, weeskinders of minderbevoorregtes. Dink biddend vir wie jy iets prakties kan doen deur jou invloed te gebruik of deur ’n uitstappie te reël, met inkopies te help of regshulp of maatskaplike hulp te verleen. Dit is hoe Jesus deur jou kan omgee.
• Vra vir iemand: “Wat kan ek vandag vir jou doen?” Dit kan iemand in jou familie of in jou vriende- of werkkring wees. Dit kan iets klein of groot wees. Dit kan iets moeilik of maklik wees. Dit is hoe Jesus deur jou kan omgee.
• Kies ʼn sendeling of ʼn gesin vir wie ons as gemeente in hulle bediening ondersteun. Vra vir hulle wat jy vir hulle kan doen. Miskien het hulle kruideniersware nodig wat jy vir hulle kan stuur. Dalk kan jy hulle help met hulle banksake of ander administratiewe take vir hulle doen. Vind uit wat jy kan doen. Dit is hoe Jesus deur jou kan omgee.
• Maak ’n ekstra bord kos en bêre dit in die vrieskas vir iemand wat dit dalk kan nodig kry. Ons gaan ook hier by die kerk ruimte daarvoor skep. Dit is hoe Jesus deur jou kan omgee.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.”   Dit is wie ons moet wees.

En in die kleingroepmateriaal dié week het ek ‘n hele paar ander maniere gelys:

• Gesels met iemand wat kos nodig het – by jou deur, by die supermark of by een van ons sopkombuise. Maak kontak. Luister na behoeftes. Probeer agterkom wat hy of sy geniet. Eet iets sáám met die persoon.
• Dink na oor iemand wat jy die afgelope week besoek het. Dink oor sy of haar behoeftes en bid vir die persoon. Volhard daarmee tot die Here antwoord. Bemoedig die persoon deur ‘n oproep, kaartjie of besoek.
• Wees op die uitkyk vir iemand wat die Here oor jou pad stuur wat in jou ‘n gevoel van omgee wakker maak. Moenie dit ignoreer nie, en doen wat die Here op jou hart lê.
• Jy kan selfs net die gebedsriglyne op die aankondigings vir jou voorbidding dié week gebruik en omgee sal begin groei in jou lewe.

Oefen omgee tot dit deel van jou “geestelike geheue” raak

Juliette le Roux herinner my hierdie week in ons voorbereiding aan die feit dat ons almal die konsep van ‘n “muscle memory” ken. Jy oefen jou gholfswaai in totdat dit deel van jou lyf se fisiese geheue word. Só het ons leer fietsry, en selfs al het jy jare nie gery nie, onthou jou liggaam hoe om dit te doen, as jy weer op ‘n fiets klim.

Op dieselfde wyse kry ons ‘n “spiritual memory”, as ons fokus op ‘n geloofsgewoonte. Jy oefen ‘n geloofsgewoonte in – gebed, omgee, Bybellees – totdat dit deel van jou geestelike geheue word. Dán vergeet jy nooit weer nie!

Dieselfde met omgee.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.” Dit is wie ons moet wees.

“Toe hy hom sien, het hy hom innig jammer gekry.” Dit is hoe ons moet wees.

Dit is daarom jou opdrag en jou geloofsgewoonte dié week. Doen dit tot dit deel van jou geestelike geheue word.

Gebed

UITSENDING

Dankoffer

Koor – Vonkk 53 – Skuil by die Vader

Aankondigings

• Dissipelskap – Irma
• Reisgenote – ek wil julle help om ‘n geloofsgewoonte te kies en in te oefen tot dit deel van julle geestelike geheue word. Ek is bereid om met kleingroepe ‘n pad te stap hier rondom. Ek is ook bereid om dit met individue te doen. Jy commit jouself vir 100 dae. Ek is ná die tyd in die konsistorie vir dié wat belangstel – anders kan jy my op kantoor kom sien óf ‘n e-pos stuur. Baie welkom!
• Amos-hulle trek na Kockstraat, maar dit is ongemeubileerd. Hulle is op soek na tweedehandse meubels. Julle kan direk met hulle gesels of met Lièsl by die kerkkantoor.

Slotlied

Lied 251:1-3 – Salig dié wat arm voor God is – hulle erf Gods koninkryk – staan (orrel)

Seën

Amen

Lied 533 – Stuur ons, Heer! (orrel)