Gen 50:15-21 – Son 14 Sep 08

WOORDVERKONDIGING

KOM ONS TREK VIR ‘N OOMBLIK DIE SKOENE VAN DIE BROERS AAN.

Die broers het Josef regtig sleg behandel – hulle het sy lewe in Israel kortgeknip, hom van sy familie en sy mense ontneem, hulle het hom ‘n slaaf gemaak en verkoop aan ‘n klomp handelaars. En hulle het hulle pa belieg met hulle storie oor wilde diere wat vir Josef opgevreet het en so as’t ware Josef se gedagtenis uitgewis in sy tuisdorp.

Toe hulle uitgevind het dat Josef wonder bo wonder oorleef het, en boonop tweede in bevel in Egipte was, was hulle verras en natuurlik bly vir die uitkoms uit hongersnood waarin hulle was, en dat hulle daarby nie vir hulle misdaad moes boet nie.  Josef was immers duidelik daaroor dat hy hulle vergewe.

Maar blykbaar was daar diep binne in hulle die gevoel, sê nou maar net ons word êrens verantwoordelik gehou vir ons misdade.  En toe hulle pa sterwe het dié gevoel die oorhand gekry. Soos vers 15 sê: “En Josef se broers was bevrees na die dood van hulle vader”.

Die probleem van die broers lê dus nie by Josef nie, maar by hulleself. Josef se dade en woorde van hoofstuk 45 het reeds deeglik gewys dat hy met hulle versoen wil lewe … maar ons lees nêrens dat hulle hulle sonde bely en erken het nie, of vir vergifnis gevra het nie of dit aanvaar het nie.  So ons lei af dat hulle gevoel van skuld hulle gejaag het.

Die versekering wat Josef in Genesis 45 gegee het, het nie ’n blywende indruk op hulle gemaak nie. Daar het hy alreeds beklemtoon dat God hom voor hulle uitgestuur het (vers 3-8).

Maar noudat hulle pa dood is, begin die broers wonder of Josef se gesindheid nie sal verander nie.  Op ‘n manier besef hulle nou meer as tevore dat hulle aan die genade van hulle broer uitgelewer is.

Die interessante is egter, hulle kies om steeds ‘n pad van misleiding en emosionele manipulasie te volg, uit vrees vir die gevolge van hulle vroeëre dade.  

Daarom lees ons in vers 16, 17 dat hulle eers ’n boodskapper stuur om met Josef te praat om so aanvanklik ’n direkte konfrontasie te voorkom. Hulle probeer sy guns wen deur te verwys na hulle pa se opdrag tot vergifnis, waarvan ons nêrens anders lees nie, wat dus lyk asof dit opgemaak is.  Hulle pleit wel twee maal om vergifnis, en beskryf hulle sonde as misdade en onreg, maar van ‘n afstand af!  Op die koop toe, doen hulle ‘n beroep op hulle geloof in dieselfde God as hulle pa, interessant nie as dieselfde God as Josef nie!

Eers as Josef emosie toon en hulle die vermoede het dat hy hulle regtig sal vergewe, gaan val hulle uiteindelik voor hom neer.  Josef se broers maak dus steeds eintlik staat op misleiding om hulle gewete stil te kry.  Soos ‘n geleerde (Coates) sê: “They still depend on deception as a way of life.”

Wat sien ‘n mens dus hier in hulle lewe?

‘n Mens sien hier dat, sonder vergifnis en die aanvaarding van vergifnis, die broers aan hulle verlede vasgeketting bly.   Dieselfde vrees en angs uit hulle verlede, toe hulle ‘n storie moes opmaak oor Josef se dood, oorval hulle, sodat hulle eintlik weer fouteer.

Soos die verhaal van Peanuts waar Lucy aan die einde van ‘n bofbalwedstryd aan Charlie Brown verduidelik hoekom sy die bofbal mis gevang het: “Sorry I missed that easy fly ball, manager. I thought I had it, but suddenly I remembered all the others I’ve missed, and the past got in my eyes.”  

En die interessante is, daarmee erken die broers, dat die enigste een wat die siklus van wraak en weerwraak kan deurbreek, die een wat verontreg is, Josef.

Skuldgevoelens laat jou dus nooit los nie!  Totdat jy nie op ‘n plek kom waar jy eerlik jou sonde bely en erken nie, en iemand jou nie vrygespreek het nie, EN jy dit aanvaar het nie, is jy ‘n gevange van jou skuldgevoelens.

Soos een Joodse kommentaar sê: Josef se broers hoop vir haat om hulle skuld te vereffen (Wendy Amsellum). Sy vertaal (op voetspoor van die Middeleeuse Joodse kommentator Rashi) vers 15: “As Josef maar net vir ons haat …” i.p.v. “Sê nou net Josef haat ons  …”

Wat leer ons uit hulle verhaal?

Om los te kom van jou skuld uit die verlede, het jy nodig om die skuld te erken, bely, vergifnis te vra, en te aanvaar wanneer dit gegee is.  Dit is die enigste manier om van skuld los te kom.

Dit is waar van skuld op ‘n menslike vlak, en tussen ons en God.

En dit kan wees dat dié verhaal jou op dié vlak aanspreek. Miskien is daar iets wat jy moet gaan regmaak, of gaan sê jy is jammer, of sê jy is verkeerd.  Dit is waar die verandering begin, waar jy erken en bereid is om dit te bely.

KOM ONS TREK DAN NOU DIE SKOENE VAN JOSEF AAN.

Net soos in Genesis 45:2 huil Josef.

Dis moeilik om af te lei wat die rede vir sy trane is. Die atmosfeer van medelye oorheers egter beide Genesis 45, die eerste interaksie tussen Josef en sy broers, en hier in Genesis 50. Sy duidelike versekering dat hulle nie moet bang wees nie en dat hy steeds vir hulle sal sorg, benadruk sy omgee vir hulle.

Een geleerde (Wenham) dink dat Josef huil omdat hulle steeds bang is vir hom, en dat dit eintlik vir hom sy eie verlore verlede terugroep, en hy besef sy broers sit nou in die situasie waarin hy was, toe hy afhanklik was van hulle goedgesindheid daar by die put … en as seun nie by hulle gekry het nie.  Josef huil dus op ‘n manier sy broers se trane.  

Hy huil miskien ook oor die feit van sy verlore jeug en oor die feit dat die pad wat hy moes loop, van hom ‘n outcast gemaak het.  Om die waarheid te sê, ons lees aan die einde van hoofstuk 50, dat hy sy broers vra om sy bene na sy dood saam met hulle terug te neem na Israel – om darem in sy dood deel van sy vaderland te wees.

Maar Josef veroordeel nie sy broers nie, en bly by die keuse wat hy vir vergifnis gemaak het.  Hoekom?

Omdat Josef anders na die verlede kyk as sy broers.  

Die broers kyk na wat hulle self gedoen het in die verlede en heel gepas is hulle bang.  Josef kyk egter na die groter prentjie – dít wat God reg gekry het deur die presiese gang van die verlede, die kwaad ingesluit.  En Josef kyk na die droom wat God hom in sy jeug gegee het, en hy hou dít in gedagte, nie die skuld van sy broers nie óf sy verlore jeug nie.

En wat Josef raaksien, is dat met God, die slegste goed nooit die laaste goed is nie!  

• God kan altyd nóg iets doen, as dinge lyk asof dit uit mekaar val.  
• Die slegste goed is nooit die laaste goed nie.  
• En dié God kan die kwade goed dink (Noordmans).  
• Sy hand word juis in die donkerste tye sigbaar.
• Selfs mense se bose planne verlam nie God se planne nie.
• Mense beplan, maar die laaste woord kom van die Here af (Spr 6:16).
• Bose planne dwarsboom nie God se planne nie, menigmaal bevorder dit juis wat Hy wil doen!

Maar Josef kyk nie net anders na die verlede as sy broers nie.  Hy verbind hom aan die goeie wat God beplan – dit is waarvoor hy kyk en dit is waarvoor hy lewe.

• Daarom verklaar hy dat hy sal sorg dat daar kos vir sy broers se kinders is.
• Josef aanvaar dus verantwoordelikheid om deel van God se goeie plan vir die toekoms te wees.
• So, sê Gibson, word ’n verhaal wat met haat begin het, afgesluit met haat wat deur liefde oorwin word.
• Uiteindelik word ’n familie wat deur haat uitmekaar geskeur is, weer in harmonie met mekaar gebring.  

Wat leer dit vir ons?

• Dat ons ook kan verwag om God se hand in die donkerte van ons eie familie stories te sien.
• Dat ons ook kan verwag dat dié God die kwade goed kan dink!
• Dat die slegste goed nooit die laaste goed is nie – daar is altyd weer hoop, nie die hoop op haat soos die broers gevrees het nie, maar die hoop op die liefde.
• En dat ons ons kan verbind aan die goeie wat God beplan – die droom van God om die goeie uit die kwaad te voorskyn te bring.
• Ons kan ons verbind om aktief die roeping te aanvaar om deel van God se goeie toekoms te wees. Josef se rol is immers nie om sy broers terug te kry nie, maar om hulle te versorg; nie om hulle te veroordeel nie, maar om aan hulle ’n tuiste te gee.