Rom 6:1-11 – Son 22 Jun 08
Ek worstel al twee weke met dié teks – en maak geen fout nie, dit raak nie sommer ‘n makliker teks met die eerste en tweede en selfs derde lees daarvan nie!
Hoofstuk 6 vorm deel van die leerstellige deel van Romeine 1-11, ‘n noodsaaklike begronding van die meer praktiese deel van die brief aan die Romeine wat in hoofstuk 12 begin en afsluit in hoofstuk 16. En dit is ook ‘n belangrike deel van die enger konteks van hoofstuk 5-8, waar dit oor ‘n beskrywing van die nuwe lewe in Christus gaan.
En die rede waarom dit so moeilik is, is aan die een kant te wyte aan die wyse waarop Paulus sy argument voer. Dit is net nie maklik toeganklik nie, nie in terme van taalgebruik nie en nie in terme van die argumentasie self nie.
Maar aan die ander kant is dit ook te wyte aan ons gebrek aan begrip van wat hy met sonde bedoel – ons het ‘n ongelooflike private, persoonlike verstaan daarvan, terwyl Paulus eintlik heel anders daaroor praat.
Wat baie help, het ek gevind, is dat ‘n mens eintlik die hele brief van Romeine moet lees, en herlees, en dan telkens die hele boek in gedagte moet hou, om die boodskap van hoofstuk 6 te kan verstaan.
Maar wat my nog meer gehelp het, was om ietsie te lees oor die gemeente van Rome in die baie besondere standaardwerk van Justo González, The Story of Christianity, wat die verhaal van die impak van Christus die afgelope twee millennia in die wêreld vertel. Want dít het my gehelp om beter te verstaan wat Paulus hier bedoel met sonde, en hoe ‘n mens sy boodskap op jouself van toepassing kan maak.
Daarom wil ek ‘n paar perspektiewe gee uit die geskiedenis van die Christendom (Christianity en nie die Engelse Christendom nie), sowel as uit die res van die boek van Romeine, wat vir ons kan help om die boodskap van hoofstuk 6 te kan verstaan en vir onsself toe te eien.
En onthou, God is besig om met ons te praat deur die gedeelte en deur die prediking – luister dus met die oog daarop om God te hoor (en nie vir my nie!).
Die eerste perspektief
Die gemeente in Rome het uit gelowiges van verskillende kulture bestaan.
Daar was Jode wat tot geloof gekom het, Paulus se volksgenote, heel moontlik die eerste gelowiges van die gemeente. Dit was die strategie van daardie tyd – omdat Jode reeds van die 8ste eeu v C oor die wêreld versprei is. Met die verskillende wegvoerings in ballingskap, was daar oral Joodse gemeenskappe in die stede, die Joodse Diaspora/Verstrooiing, en was hulle ook die eerste mense met wie die Christene die evangelie gedeel het. Só het Stefanus en Philippus en Petrus en Paulus gewerk soos ons in Handelinge lees. Paulus het wel op ‘n stadium van dié strategie afstand gedoen, toe hy te veel teenstand uit Joodse geledere gekry het, maar dit was nog steeds die vernaamste manier waarop die evangelie aanvanklik versprei het. En dit is dié gelowiges, voorheen Jode, wat die eerste lidmate van die gemeente in Rome was.Maar daar was ook Grieke wat tot geloof gekom het. Dit sien ‘n mens uit die lys van name aan die einde van die boek, hoofstuk 16, mense aan wie Paulus allerlei opdragte gee. Die voertaal van die gemeente was in elk geval heel waarskynlik Grieks, en dit om twee redes: 1) dit was die wêreldtaal van daardie tyd, een van die voorsienings van die Here dat die evangelie in die volheid van tyd vinnig en met groot effektiwiteit kon versprei en 2) die Jode van die Diaspora het nie meer as ‘n groep Hebreeus geken nie, net die rabbis kon dit werklik nog lees, en die Ou Testament is in Grieks vertaal om dié rede, genoem die Septuaginta (Die Septuaginta word ook die LXX genoem, dit is die Romeinse getal 70 – die legende is dat 70 rabbis die OT vertaal het en toe hulle die vertalings vergelyk was dit woord vir woord dieselfde!). Dit is waarom die brief aan die Romeine dan ook in Grieks geskrywe is, sodat almal dit kon verstaan. Daar was dus ook Grieke in die gemeente van Rome.En dan was daar ook Romeine wat tot geloof gekom het, Italianers, mense wat selfs moontlik bande met Kornelius kon hê, wat in Sesarea saam met lede van sy regiment tot bekering gekom het onder die bediening van Petrus. En hulle was ‘n belangrike deel van die gemeente. Die waarde wat die Romeine tot die gemeente toegevoeg het, was dat hulle deel van die heersende politieke mag was, wat die gemeente kon laat deel in die stabiliteit wat die Romeinse ryk gegee het aan die wêreld van daardie tyd, die deel wat reg rondom om die Middellandse See geleë was. Met die uitstekende pad netwerk wat deur die Romeine in die hele gebied gevestig is en ook beveilig is – die Italianers was maar altyd lief vir paaie bou, gaan kyk maar na Bainskloof in die Kaap – kon die evangelie ook baie meer effektief versprei word. Dink maar net aan Paulus en ander se sendingreise.
Die tweede perspektief
Die gemeente moes dus keuses oor ‘n paar sleutel kwessies maak.
Taal was ‘n kwessie: hulle het Grieks gekies, en nie Hebreeus nie, later Latyns, en nog later Italiaans soos die samestelling van die gemeente verander het met die eeue. Laat ‘n mens anders dink oor die taal wat in ‘n gemeente gebruik word, en ook anders dink oor waar God aan die werk is wanneer een taal bo ander tale verhef word in die gemeenskap – in die Nuwe Testament was Grieks verhef bo alles … en dit het die evangelie gebaat!Inklusiwiteit was ‘n ander kwessie: Paulus praat baie direk oor die insluiting van Febe van Kenchreë, die hawestad in Griekeland (ontvang haar soos dit mense wat in die Here glo, betaam!), en waarsku die gemeente om te pasop vir mense wat verdeeldheid veroorsaak: Bly weg van hulle af, sê hy. Dit laat ons besef dat ‘n mens uiters sensitief moet wees vir ons manier van doen in die gemeente – ‘n gemeente se manier van doen moet uitnodigend, vriendelik, gasvry wees, veral teenoor vreemdes!
Moenie toelaat dat die sonde oor julle baasspeel nie
Maar dan dieper as dit, moedig hy die gemeente aan om nie toe te laat dat die sonde baas speel oor hulle nie.Paulus werk hier met die idee van die sonde as ‘n mag wat werk in die kultuur en lewenstyl waaruit die gemeentelede tot bekering gekom het. En hiervan sê hy, het God julle verlos, julle het onder sy heerskappy gekom.
Vir die Grieke en Romeine
In hoofstuk 1 lys Paulus van die dinge wat deel was van hulle Griekse en Romeinse kultuur waarvan hulle vrygespreek is: julle is vrygespreek van die skuld van goddeloosheid – om te lewe asof God geen reg op ‘n mens se lewe het nie – en julle is vrygespreek van ongeregtigheid – om te lewe asof die waarheid geen sê het in die wyse waarop mense mekaar hanteer nie – en julle is vrygespreek van dwaasheid – om te lewe asof God nie God is nie, asof hy nie bestaan nie – en julle is vrygespreek van onsedelikheid – om te lewe asof God se riglyne vir ons seksualiteit nie op ons van toepassing is nie – en julle is vrygespreek van slegtheid, hebsug, gemeenheid, jaloesie, twis, bedrog, kwaadwilligheid, skinder, hooghartigheid, aanmatiging, verwaandheid, ongehoorsaamheid aan ouers, onbetroubaarheid, liefdeloosheid, hardvogtigheid ensovoorts ensovoorts!
Vir die Jode
In hoofstuk 2 en 3 draai Paulus se visier na die Jode en hulle kultuur om die wet van Moses bo alles te stel – maar in die proses baie keer die lewende God te ignoreer wat onverdiende genade gee en dít nie op grond van enige verdienste deur die wet nie, maar alleen weens sy eie getrouheid en betroubaarheid vir elkeen wat dit in geloof aanvaar. Hoofstuk 4 begrond die punt in die verhaal van Abraham wat God se genade ontvang het nog voordat die wet daar was, en hy was immers die Jode se aartsvader. En daarmee vat Paulus ook sommer die Jode aan wat hulleself as beter as die heidene geag het, selfs as die gelowiges heidene, op grond van hulle Joodsheid, en hulleself apart gehou om hulle Joodsheid te beskerm, terwyl hulle nou deel was van ‘n nuwe gemeenskap, die gemeenskap van die gelowiges.
Julle is vrygespreek
Nee, sê Paulus, beide die Grieks-Romeinse gelowiges sowel as die Joodse gelowiges is vrygespreek, die een van ‘n oormatige klem op hulle vryheid van reëls en wette, en die ander van hulle oormatige klem op reëls en wette. En let op: dit is nie net persoonlike oortredinge wat Paulus hier in die oog het nie – nee, dit is veral die dinge wat die gemeente gedeel het met die kulture waaruit hulle gekom het: die Jode wat so maklik hulleself eenkant van almal gehou het en die wet bo alles gestel het, en die Grieke en Romeine wat so maklik ‘n klomp argumente kon opnoem om hulle onsedelikheid en verwaandheid en ongeloof te kon verdoesel. Die konserwatiewes en die liberales!Daarvan, sê Paulus, is julle vrygespreek, daarvan is julle verlos. Die sonde se mag oor julle is gebreek, julle is deel van ‘n nuwe gemeenskap, die gemeenskap van Christus. Julle is gedoop in sy dood, sodat julle ook kan lewe, soos Hy, vir altyd, vir God.
Lewe vir God
En nou, sê Paulus, moet julle lewe as mense wat dood is vir die sonde en lewe vir God. Geen deel van julle liggame moet in diens gestel word van die goddeloosheid nie, maar in diens gestel word van God, om te doen wat Hy wil.Dit wil sê: negatief gesproke: moenie meer sleg wees teenoor mekaar nie, moenie gemeen wees teenoor mekaar nie, moenie jaloers wees op mekaar nie, moenie kwaadwillig wees teenoor mekaar nie, moenie mekaar uitsluit nie, veral nie op grond van wie julle was voor julle in die gemeenskap van die gelowiges gekom het nie.Positief gesproke: raak deel van die gemeenskap van gelowiges en beoefen saam ‘n lewenstyl van gehoorsaamheid aan die influisteringe van die Gees – Hy praat in ons midde, en in ons binneste, en leer ons hoe om gehoorsaam aan God te wees (hoofstuk 8). Vestig julle hoop op God wat alles ten goede laat meewerk vir dié wat Hy liefhet, sodat julle en julle geloof nie ondergaan in die lyding wat ons deel is in die wêreld nie. Laat God julle denke vernuwe sodat julle kan onderskei wat vir Hom goed en aanneemlik en volmaak is (hoofstuk 12). Moenie van jouself meer dink as wat jy behoort nie, maar wees beskeie volgens die maat van geloof wat God aan jou gegee het. Gebruik julle gawes in die gemeente, wees opreg lief vir die mense om jou, wees bly saam met dié wat bly is, treur saam met dié wat treur, leef in vrede met alle mense, ten minste sover dit van jou afhang, en moenie self wraak neem nie, laat dit oor aan die oordeel van God. En gaan lees maar verder in hoofstuk 13 oor die wyse waarop ons as gemeente teenoor die owerheid moet optree, en in hoofstuk 14 hoe ons teenoor gemeentelede wat met ons verskil moet optree, en in hoofstuk 15 hoe ander gemeentes wat swaarkry, gehelp moet word, deur offergawes en gebed.
Lewe vir God in die gemeenskap van gelowiges
Kortom – leef saam met God in die midde van die gemeente, die gemeenskap van gelowiges, en moenie meer toelaat dat die lewenstyl van die kulture waaruit julle kom julle lewens en gedrag bepaal nie. Want julle is uit die mag van die sonde geroep om aan God te behoort in die boesem van die gemeente wat Hy gestig het. En dit is ook waar van ons hier in Somerstrand.Die beeld wat Paulus dus hier skep, is dat ‘n gemeente ‘n nuwe gemeenskap is, ‘n gemeenskap wat ‘n nuwe kultuur vorm, wat natuurlik nie net teenoor ander kulture staan nie, maar dit transformeer en veral nie meer onder die beheer daarvan staan nie, maar onder beheer van God self.En dít is waartoe ons ook geroep word – om die lojaliteite wat ons het aan die kulture waarvan ons deel is, te verplaas na lojaliteit aan die gemeenskap wat God skep tussen ons. Sonde is dus om jou hiervan te onttrek, om jou lewe deur ander lojaliteite te laat bepaal, en nie deur die gemeenskap van en met God nie. Daarom dat daar so ‘n belangrike klem op die mekaar tekste in die NT is: moenie die onderlinge byeenkomste vermy nie, maak jou bydrae vir die instandhouding en uitbreiding van die koninkryk, leef as mense van die lig in die gemeenskap daarbuite ensovoorts.
Steek altyd weer grense oor!
Maar, daar is ook ‘n gevaar in die deelword van ‘n nuwe kultuur, ‘n nuwe gemeenskap, al is dit ‘n Christelike kultuur of gemeenskap. En dit is gevaarlik na twee kante toe: 1) die eerste gevaar: dat jy die mense van een van die kultuurgroepe waaruit die gemeente saamgestel is, verhef bó die ander. Dit is wat blykbaar in Jerusalem gebeur het – met die eerste konflik wat die eerste gemeente gehad het oor die versorging van die Griekse weduwees, hulle is erg verwaarloos ten gunste van die versorging van die Joodse weduwees, het die apostels wel reg opgetree deur 7 mense aan te stel om gelyke versorging te verseker. Maar die 7 mense was almal Grieke, of só klink die name (Justo Gonzales)! Dit wil dus voorkom asof die Woordverkondiging in die gemeente van Jerusalem beperk was tot Jode, die apostels was immers Jode, en dat hulle geledere gesluit was vir leraars van ander kulture. Interessant dat Lukas dan in sy verdere skryf van die boek Handelinge, net ná dié verkiesing (hoofstuk 6), juis van 2 van hierdié Grieke se verkondigingswerk praat, Stefanus voor die Joodse Raad (en hy ontvang ‘n heel ander behandeling as Petrus en Johannes, hy word gestenig, terwyl hulle net laat slaan en berispe is!) en Filippus na Samaria en na Afrika (met die bereiking van die Ethiopiese amptenaar). En ná Petrus se aanvanklike amperse skoorvoetende uitreik na Sesarea, na die Italianers, hoor ‘n mens baie min van die Jerusalem gemeente en hulle Joodse apostels. En die ontstellende waarheid is: die gemeente in Jerusalem oorleef nie – hulle wyk met die vernietiging van Jerusalem in 70 n.C. uit na Pella, ‘n Joodse dorpie daar naby aan die ander kant van die Jordaan, keer so ‘n 65 jaar later weer terug, maar sterf mettertyd heeltemal uit. Na die vyfde eeu hoor ‘n mens nooit weer van die gemeente in Jerusalem nie. In teenstelling met Jerusalem is daar vandag 900 kerkgeboue in Rome!2) die tweede gevaar: dat die gemeente ‘n gemaksone word as ‘n soort bastion teen die aanslae van die lewe, en die gemeente nie steeds grense na buite oorsteek nie. Oral waar ‘n gemeente nie telkens weer die gemeenskappe om hulle met die evangelie bedien het nie, nie uitgereik het, nie grense oorgesteek het nie, nie gasvry gewees het nie, nie aangepas het om mense te kan insluit nie, het die gemeente gestagneer en uiteindelik doodgegaan. Dink maar in die geval ook aan Jerusalem, en aan die gemeentes in Turkye, en meer resent in Europa – en teenoor dit die groei in gemeentes in Amerika, Suid-Amerika, Korea en Afrika. Maar dit is stof vir ‘n ander dag!
Slot
Die impak van hierdie boodskap lê op baie vlakke – en die gevaar bestaan dat ek in die uitspel daarvan, goed kan sê wat jou nie aanspreek nie, of iets nie sê nie, wat jou wel aanspreek. Maar vir ons as gemeente spel ek wel twee implikasies uit, sonder om daarmee dit klaar te sê:
- Ons het ‘n groot grens oorgesteek met die stig van Klema – ek begin al meer dink dat dit dié roeping van ons gemeente is, om jong werkendes oor die stad toe te laat om met ons ondersteuning te groei en die kerk van die toekoms te vorm – ons het wysheid nodig om dit só te doen, dat ons uiteindelik sáám groei en nie uitmekaar nie – dié week gesels ons juis oor ‘n kreatiewe voorstel in verband met die oggend erediens, en my hoop is dat dit ‘n baie groot impak op die toekoms van die gemeente gaan hê.
- Ons sukkel nog om multi- en interkultureel te raak, en ek bedoel nou ras en klas – en ek weet die vernaamste rede is eintlik die wyse waarop ons woongebiede werk – maar dan moet ons intensioneel werk aan ander maniere om verhoudinge oor daardie grense heen te skep. Ons verhouding met RCA Calvary in Malabar en VGK Bloemendal – en ons het ‘n baie geslaagde geleentheid gisteroggend met verteenwoordigers van die kerkrade van die twee gemeentes gehad – is een manier om daardie grens oor te steek. En daar is baie energie in ons verhouding! Ons kom immers al meer as 20 jaar saam, van oom Danie Veldsman af en die dolosse by die hawe! En van ‘n verhouding waar ons geld vir Bloemendal vir jare gegee het, het daardie gemeente gegroei sodat hulle nou vir ander gemeentes help! Ek wil hê dat u saam met my bid hoe ons spesifiek hiermee moet vorder – iemand het my juis in die week gebel en ‘n aanbod gemaak om in te staan vir ‘n “event” of ‘n “week” in ons gemeente – en dit kan net wees dat dít die rigting is waarin ons moet beweeg …
Grafika
San Marcello al Corso, die kerk op die foto in die PowerPoint, was een van die eerste kerkgeboue in Rome. Dit is herbou in 1519 ná dit afgebrand het, net mooi in die tyd van Maarten Luther.