Psalm 81 – om van God se oorvloedige sorg bewus te word – 05

Pinkster 5 – 11 Mei 2016

Psalm 81 is op Donderdae gebid met verwysing na die vyfde dag van die Skepping waarop die voëls en die visse gemaak is om sy Naam te prys.  Die titel kom uit die eerste vers: “Juig tot eer van God, ons krag“.

Psalm 81 is ’n “liturgiese preek” wat:

• ’n oproep tot lof bevat vir God se krag (vers 2-6);
• ’n openbaring (preek) wat handel oor God se voorsiening, die volk se koppigheid, maar ook God se gereedheid om te help as hulle sou luister (vers 7-15);
• ’n appèl aan die einde om die Here te dien, omdat dit God se voorsiening vir hulle sal ontsluit (16-17).

Ek wil dié Psalm daarom gebruik om die erediens te struktureer.  Ek gaan die eerste deel lees en dan gaan ons die Here loof met sang.

Hier volg die hele erediens

Verwelkoming

Toetrede

• Lied 166 Kom, Heil’ge Gees, wees U self teenwoordig hier by ons (x2)

Votum en seëngroet

Psalm 81 is op Donderdae gebid met verwysing na die vyfde dag van die Skepping waarop die voëls en die visse gemaak is om sy Naam te prys.  Die titel kom uit die eerste vers: “Juig tot eer van God, ons krag“.

Psalm 81 is ’n “liturgiese preek” wat:

• ’n oproep tot lof bevat vir God se krag (vers 2-6);
• ’n openbaring (preek) wat handel oor God se voorsiening, die volk se koppigheid, maar ook God se gereedheid om te help as hulle sou luister (vers 7-15);
• ’n appèl aan die einde om die Here te dien, omdat dit God se voorsiening vir hulle sal ontsluit (16-17).

Ek wil dié Psalm daarom gebruik om die erediens te struktureer.  Ek gaan die eerste deel lees en dan gaan ons die Here loof met sang.

Jubel tot eer van God ons sterkte – vers 2-6a

¹ Vir die musiekleier. Op die Ghitiet (onbekend, waarskynlik musiekterm). Van Asaf (die hoof van ’n Levitiese  sangersgeslag in die dae van Dawid – 1 Kron. 6:39; Hy was verantwoordelik vir 12 Psalms, veral hierdie reeks in die derde Psalmboek, 73–83, asook Psalm 50).  ² Juig tot eer van God, ons krag,  jubel tot eer van die God van Jakob.  ³ Begin die begeleiding,  speel op tamboeryne,  op lieflike liere en op harpe.  ⁴ Blaas ramshorings met nuwemaan,  met volmaan vir ons feesdag;  ⁵ want dit is ‘n vaste instelling vir Israel,  ‘n besluit van die God van Jakob.  ⁶ As ‘n bepaling het Hy dit neergelê vir Josef  toe Hy uitgetrek het teen Egipteland.

Dis interessant dat lof meermale die eerste oproep aan die volk van God is, selfs wanneer daar spesifieke dinge is wat aangespreek moet word.  Lofprysing kom voor skuldbelydenis, soos dit ook in die verhaal van die teruggekeerde ballinge in Nehemia 8 die geval was.  Hulle moes hulle hartseer bedwing nadat die Woord hulle aangespreek het en eers die Here loof en prys, vóór hulle in skuldbelydenis en boetedoening voor Hom vergader het.

Dit is trouens hoe Paulus sy briewe aan die gemeentes in die NT begin, deur eers die Here te leef, ook waardering uit te spreek vir die gemeentes se geloof, liefde en hoop, vóórdat hy hulle begin leer en ook oor dinge aangespreek het.  Die enigste uitsondering was die brief aan die Galasiërs waar die evangelie só op die spel was, dat hy dadelik met die deur in die huis geval het en sy kommer oor hulle afvalligheid uitgespreek het.

Israel word hier tot feestelike lofprysing aangemoedig met sang, tamboeryne, liere en harpe op hulle onderskeie feeste.  Die ramshoring moet geblaas word om die verskillende feeste aan te kondig: nuwemaan, volmaan en so meer (vgl. Paulus wat sê dat dít in die nuwe bedeling tot ’n einde gekom het – Kol. 2:16).  Dit is God se instelling wat as dure plig op hulle gelê is reeds van die begin van hulle roeping as Godsvolk af.

Lofliedere

• Lied 190:1en 192:1 Grote God, aan U die eer
• Lied 198:1-2 God is my lied, sy almag ken geen perke

Israel, luister na My – vers 6b-15

In ‘n taal wat ek nie ken nie, hoor ek (=openbaring):

⁷ “Ek het die las van sy skouer (slawewerk) verwyder;  sy hande is vry van die dramandjie.  ⁸ Toe daar nood was, het jy geroep,  en Ek het jou uitgered.  Ek het jou geantwoord uit die beskutting  van die donderweer (soos eenmaal by Sinai – Eks. 19:16,19);  Ek het jou getoets by die water van Meriba (die plek van “waterskaarste”).

Sela

 ⁹ “Luister, my volk,  Ek wil jou waarsku, Israel;  as jy maar net na My sal luister:  ¹⁰ By jou mag daar geen verbode gode wees nie,  jy mag nie voor vreemde gode  in aanbidding buig nie.  ¹¹ Ek, die HERE, is jou God  wat jou uit Egipteland laat optrek het.  Maak jy jou mond wyd oop,  dan vul Ek dit.  ¹² “Maar my volk het nie na My geluister nie,  Israel het hom nie aan My gesteur nie.  ¹³ Ek het hulle aan die eiewilligheid  van hulle harte oorgelaat;  hulle het hulle eie raad gevolg. 

¹⁴ As my volk net na My wou luister,  as Israel maar my paaie wou volg!  ¹⁵ Ek sou hulle vyande summier verneder,  Ek sou my hand teen hulle teenstanders draai.” 

Vers 6b is eintlik baie interessant.  Dit lui letterlik soos volg: “In ’n taal wat ek nie ken nie, hoor ek …” (2014 vertaling).  Dit wil lyk asof die liturg (profeet/priester) ’n openbaring van God ontvang het wat hy as boodskap aan die volk meedeel as gesaghebbende woord van God.

God se boodskap word dan in drie dele gelewer: God se oorvloedige voorsiening in die verlede (vers 7-8), die volk se koppigheid om na Hom te luister (vers 9-13) en God se gereedheid om te help as hulle sou luister (vers 14-15).

Let op hoe die swaar tyd in Egipte in herinnering geroep word met die metafoor van die las op hulle skouers wat hulle kon neersit, waarmee God se verlossing uit Egipte geteken word.  Die gawe van die wet in die woestyn word met die stem uit die donderwolk geskets, die teenstand van die volk met die versoeking by Meriba.  Die wet self word in herinnering geroep met die verwysing na die eerste twee gebooie (vers 10).

Dié voorbeeld van Meriba uit die verlede verwys na die volk wat die Here teleurgestel het in die woestyn by Meriba (en Massa) en fout gevind het met God se pad van “waterskaarste” met hulle en die realiteit van sy teenwoordigheid by hulle bevraagteken het en Hom getoets het met die woorde: “Is die Here by ons of nie?” (Eks. 17:7 en Num. 20:13).

Die boodskap is duidelik.  Dieselfde lot kan die aanbidders in die tempel tref as hulle nie luister na die Here nie en sy teenwoordigheid by hulle bevraagteken.

Luister daarom na My, sê die Here, Ek wil jou waarsku, “as jy maar net na My sal luister.”  By jou mag geen vreemde gode wees nie en jy mag hulle nie aanbid nie, ’n verbod wat regdeur die hele Bybel loop, tot in Openbaring.  Afgodery is ’n no-no, ’n deurbreking van die Godsverhouding, ’n afgrond wat voor jou oopmaak waarin jy jou te pletter kan val.

In die NT vind dié boodskap ’n neerslag in Hebreërs 3–4 waarin die gevaar van afvalligheid deur ongeloof uitgespel word met verwysing na Eks. 17.  Nie net word die NT volk van God daar uitgenooi om die “rus” van God binne te gaan deur Hom te erken en na Hom te luister nie, maar die waarskuwende stem van die Psalm word direk met die Heilige Gees in verband gebring.

Maar, die interessante is, dat die Psalmis midde in dié waarskuwing ‘n ongelooflike belofte gee, ‘n belofte wat steeds geld: “Maak jy jou mond wyd oop, dan vul Ek dit.” Die uitnodiging is dus vir elkeen wat na dié woord luister en daarop reageer, ook vandag nog.

Die openbaring van God is dus tweeledig.  Die Here waarsku die gelowiges aan die een kant met die geskiedenis van Israel se koppigheid wat nie na God wou luister nie en daarom deur die Here gelos is om hulle eie kop te volg, al was dit tot hulle skade.  Aan die ander kant nooi die Here ook die gelowiges uit.  Die Here is onmiddellik gereed om te help as hulle maar net wou luister.  Hy sal dan verseker ingryp en hulle vyande verslaan.

Hy sal hulle monde oopmaak en dit volmaak sy goedheid: “Maak jy jou mond wyd oop,  dan vul Ek dit.”

Die belofte laat my dink aan ‘n klein babavoëltjie op ‘n nessie met die pa- en ma-voël wat die oop bekkie volmaak.  Dit is in wese wat die Here hier belowe.  En dit in ‘n Psalm wat geassosieer word met die vyfde dag van die Skepping waarop die Here onder andere voëls gemaak het, die voëls en die visse.  En as jy ‘n visdam het weet jy dat jy dieselfde vir jou visse doen.  Hulle maak hulle monde oop en jy maak dit vol.

Dít is die belofte van die Here.  “Maak jy jou mond wyd oop,  dan vul Ek dit.”

Ons moet die waarskuwing goed hoor.  Die Psalmis is baie bewus van die feit dat die volk NIE na God geluister het nie, dat hulle hulle nie aan Hom gesteur het nie, soos die geskiedenis uitwys.  Soveel so, dat God hulle aan hulle eiewilligheid oorgelaat het, sodat hulle hulle eie raad gevolg het.  As hulle maar net wou luister, sou die Here hulle teenstanders summier verneder het, sy hand teen hulle teenstander gedraai het.  Maar hulle wou nie.

Ons moet egter ook die uitnodiging ook goed hoor.

Dit is ‘n uitnodiging wat George Müller ter harte geneem het wat nie net sy lewe nie, maar die lewe van 10 000 weeskinders verander het:

“1835 was ’n slegte jaar vir die Müllers.  George se vrou, Mary, se pa is oorlede en hulle vyftien maande oue babaseun het siek geraak en gesterf.  Mary was depressief en George het erge maagprobleme ontwikkel.  Die ergste was dat hulle geen geld oor gehad het nie.  In hierdie tyd het hy en sy vrou ’n sagte hart ontwikkel vir al die weeskinders in Engeland, maar hoe begin jy ’n kinderhuis sonder geld? 

Toe lees George Psalm 81:11.  Hy het op God alleen vertrou en nooit in al sy jare vir iemand geld gevra nie.  Die Here het gesorg dat hy in sy leeftyd vir 10 000 weeskinders kon omgee.” (aangehaal uit die Bybel vir die Lewe)

Inderdaad: “Maak jy jou mond wyd oop, dan vul Ek dit”!  (vers 11).  ’n Belofte uit dié Psalm wat menige lewe al aangeraak en verander het.  Die prentjie van ’n klein voëltjie in ’n nessie wat wag vir die kos wat sy ma of pa bring, inspireer my verbeelding om dieselfde, en méér, van God te verwag!

• Kom ons gee tyd vir gebed rondom jou eie behoeftes – net persoonlike gebed.

God sal julle voed met die beste koring – vers 16-17

 ¹⁶ Hulle wat die HERE haat,  sal nog voor Hom kruip;  dit is hulle lot vir altyd.  ¹⁷ Maar Hy sal Israel met die beste koring voed,  “Uit ‘n rots sal Ek jou met heuning versadig.” 

Die liturg sluit af met die appèl aan die volk, en dit is daarom ook ‘n appèl aan ons, om te kies om na God te luister (vers 16-17).  “Hulle wat die HERE haat (wat net voorgee dat hulle die Here dien soos die NAV dit het), sal nog voor Hom kruip;  dit is hulle lot vir altyd (hulle straf sal vir altyd duur, soos die NAV dit vertaal).”

Daarteenoor: “Maar Hy sal Israel met die beste koring voed,  ‘Uit ‘n rots sal Ek jou met heuning versadig.’” (met verwysing na die beloftes in Deut. 32:13-14).

• Kom ons gee tyd vir publieke gebed waarin ons dink aan ons gemeente en ons kerk, sowel as ons land..

Slotlied

• Lied 434:1-3 O Heilige Gees, o heilige God

Seën

Amen