Katalisator vir die Koninkryk – Stefanus

Handelinge 6:1-8:3 – Somerstrand 18:30 10 Maart 2019

Groot krisisse in ons samelewing

Ons leef in ‘n tyd waar daar groot krisisse is in ons samelewing. Julle het dit self beleef hierdie week op die kampus. Die botsing tussen die belange van die studente en die kampus. Met die oplossing van ‘n Clearing House wat legitieme klagtes hanteer. Daar is die hoop dat dit die situasie sal normaliseer.

Daar is egter ander krisisse wat nie so maklik hanteer word nie. Of waar die oplossing ander probleme veroorsaak. Die korrupsie in ons land. Die grondeise. Eskom. SAL. Nasionalisering.

Soos ook in die kerk. Julle het seker die uitspraak van die hof gelees oor die saak wat teen die NG Kerk gemaak is oor die toelating al dan nie van gays in die kerk. Ter sprake is die 2016 besluit van die NG Kerk wat sekere beperkings op gays geplaas het in die lig van die Skrif.

Op een vlak het die regters bevind dat die kerk fouteer het met sy prosedures. Die 2016 besluit is as onwettig en ongeldig bevind. Dit beteken die 2015 besluit wat gays toelaat om predikante te wees sonder dat hulle selibaat lewe, en dat selfdegeslagverbintenisse in die kerk gesluit mag word, dié besluit is nou die wettige en geldige een.

Op ‘n ander vlak het die uitspraak egter veel verder gegaan, en die reg van die kerk om oor sy eie geloofsake te beslis aan die verskanste regte in die grondwet onderhewig gemaak. Dit het ook nie net uitsprake gemaak oor gays nie, maar oor die hele spektrum van LGBTIQA+ seksuele oriëntasies. Iets wat nie eers voor die hof was nie.

Die implikasies hiervan moet nog deurdink word. Maar, talle berigte wys uit dat die swaard van die grondwet nou oor die geloofsbesluite van alle kerke hang. Trouens, ek sou wou sê dat alle geloofsgemeenskappe in Suid-Afrika hierdeur geraak word, ook die Jode en die Moslems. Jy kan volgens hierdie uitspraak nie iets glo of jou godsdiens só beoefen dat daardie geloof of godsdiensbeoefening die menseregte wat in die grondwet verskans is, op enige manier benadeel nie.

Dit maak nie eers regtig saak hoe jy oor die inhoud van die uitspraak dink nie. Die uitspraak gaan die beoefening van geloof en godsdiensvryheid waarskynlik fundamenteel beïnvloed.

Die rol van ‘n katalisator (catalyst)

Die uitspraak is dus ‘n katalisator wat die potensiaal het dat geloof en die beoefening van godsdiens heel anders daar gaan uitsien as wat ons dit tot dusver geken het.

Julle weet wat is ‘n katalisator, ‘n catalyst?

Dit is ‘n stof wat ‘n chemiese proses vinniger laat verloop. Jy verander skadelike uitlaatgasse (bv koolstof monoksied) deur ‘n metaal platinum of palladium in skadelose uitlaatgasse (bv koolstof dioksied en water). ‘n Mens kry dit ook in jou liggaam. Jy kry die ensiem amilase in die speeksel in jou mond en dit help om koolhidrate vinniger te verteer.

Katalisators in die samelewing

‘n Mens kan dus ook van mense praat as katalisators. Figuurlik gesproke. Mense wat die gang van die geskiedenis verander het. Ook uitsprake wat die gang van die geskiedenis verander, soos nou met die hofuitspraak.

Ons kan uiteraard nie anders as om by dié dinge wat op die kampus gebeur, en dié dinge wat in ons howe gebeur, om daarby betrokke te raak nie. As studente kan julle nie die ontwikkelinge op die kampus vermy nie. As gelowiges kan ons nie die ontwikkelinge in die kerk vermy nie. Dit is ‘n gegewe.

Maar, ek dink tog dat ons nie moet dink dat dié krisisse, op die kampus of die kerk, die ultimate krisisse is nie. Dat dit ons hele lewe moet bepaal nie. Want, dieper as die krisisse op kampus of in die kerk, is die krisis van die koms van die koninkryk van God.

En dit is waarvoor God ons roep. Om katalisators vir die koninkryk te wees midde in die krisisse wat ons beleef.

Download a partially translated version: Katalisator vir die Koninkryk – Stefanus – mixed language

Katalisators in die koninkryk

Stefanus, een van die diakens wat die vroeë kerk gekies het, was só ‘n katalisator. Hy het die gang van die geskiedenis vir die vroeë kerk verander.

• Aan die een kant het sy getuienis veroorsaak dat die vervolging teen die Christene in alle erns losgebars het.
• Aan die ander kant het sy getuienis veroorsaak dat evangelie wêreldwyd versprei het.

Dit is hoe dit met katalisators van die evangelie werk. Met mense wat regtig gehoorsaam wil wees aan God. Wat hulle fokus stel op die koms van die koninkryk. Wat toelaat dat God hulle gebruik as katalisators vir die koninkryk.

• Dit sit baie keer ‘n proses aan die gang wat uiters gevaarlik is vir gelowiges. Gehoorsaamheid aan God bring baie keer gevaar. Teenstand. Verguising. Verwerping.
• Maar, die wonder is, terselfdertyd bring gehoorsaamheid aan God groei. Oortuiging. Volharding.

Ons sien dit in Jesus. Hy moes aan ‘n kruis sterf dat God die sonde van hierdie wêreld kon afskryf. Kon vergewe. Die verhouding met Hom herstel. Die ewige lewe vir gelowiges moontlik maak. En die impak daarvan het gelowiges vir ewig verander. En doen dit tot vandag toe nog.

Ons sien dit ook in Stefanus. Hy moes onder klippe sterf dat die wêreld hierdie boodskap van vergifnis kon hoor. Want, die vervolging wat ná sy dood uitgebreek het, het gelowiges oor die hele wêreld versprei sodat almal die boodskap van vergifnis kon hoor.

Ek wil die verhaal saam met julle lees, en veral fokus op die dinge wat verandering gebring het. Dat ons daaruit kan leer en sy voorbeeld in ons eie konteks kan volg.

Die verhaal van Stefanus

Stefanus die versorger

Stefanus se verhaal begin as ‘n versorger (Hand 6:1-7). Daar was klagtes in die eerste gemeente in Jerusalem dat die Griekssprekende weduwees afgeskeep is. Stefanus is saam met ses ander gekies om vir die Griekssprekende weduwees kan sorg op ‘n gelyke basis as die Hebreeussprekendes.

Hy was bekend daarvoor dat hy vol van die Heilige Gees was en wysheid gehad het. Soos die ander. Daarom het die eerste gemeente hom met die versorging van die weduwees vertrou.

Die gevolg was dat die apostels die woord van God verder kon verkondig. Die aantal gelowiges in Jerusalem het geweldig toegeneem. Selfs ’n groot aantal priesters het gelowig geword.

Stefanus die wyse

God het vir Stefanus baie genade en krag gegee (Hand 6:8). Hy het groot wonders en tekens onder die volk gedoen.

Die teenstand teen hierdie geseënde en begenadigde dienskneg van die Here het egter nie uitgebly nie. Ons lees in Hand 6:9-11:

⁹Party van die lede van die Sinagoge van die Vrygelate Slawe, soos dit genoem is, wat bestaan het uit Jode wat van Sirene en Aleksandrië afkomstig was, het toe saam met Jode wat van die provinsies Silisië en Asië gekom het, met Stefanus begin redeneer. ¹⁰Hulle was egter nie opgewasse teen die wysheid wat hy van die Gees ontvang het en waarmee hy gepraat het nie. ¹¹Toe het hulle mense omgekoop om te sê: “Ons het hom teen Moses en God hoor laster.”

As jy nie die wysheid van iemand kan troef nie, as jou argumente nie meer werk nie, dan is die versoeking altyd daar om die man te speel, nie meer die boodskap nie.

Dit is wat met hierdie wyse Stefanus gebeur. Daar het Jode van Europa (Silisië) en Asië opgedaag. Hulle het saamgespan met ‘n klomp Jode uit Afrika wat vrygelate slawe was. Hulle was ‘n groep op hulle eie. Hulle het selfs ‘n sinagoge van hulle eie gehad.

En hulle het ‘n beduidende “chip” op die skouer gehad. Aan die een kant deel van die Joodse geloof. Aan die ander kant baie sensitief weens hulle sosiale stand as vrygelate slawe.

Maar, nog erger, hulle argumente teen Stefanus het geen krag gehad nie. Hulle was nie opgewasse vir die wysheid wat hy van die Gees ontvang het nie.

Al wat hulle kon doen, is om hulle toevlug tot korrupsie te neem. Hulle het mense omgekoop om te sê dat Stefanus teen Moses, dws teen die wet, en teen God gelaster het.

Stefanus die gevangene

Ons lees verder in Handelinge 6:12-14

¹²Hulle het die volk en die familiehoofde en die skrifgeleerdes opgesweep. Dié het op hom afgestorm, hom gegryp en voor die Joodse Raad gebring ¹³en vals getuies gekry om te sê: “Hierdie man wil nie ophou om dinge teen die heilige tempel en die wet van Moses te sê nie. ¹⁴Ons het hom hoor sê dat hierdie Jesus van Nasaret die tempel sal afbreek en die voorskrifte wat Moses vir ons gegee het, sal verander.”

Die onderduimse spul sweep toe die volk en die Joodse leiers op teen Stefanus. As die boodskap te sterk is, moet die boodskapper val.

Die Joodse leiers het nie op hulle laat wag nie, en self valse getuies gekry om valse stories oor hom te versprei. Sulke swak stories.

Aan die een kant dinge wat Jesus eintlik al gesê het oor die tempel, maar wat hy simbolies bedoel het, en op sy eie dood van toepassing gemaak het, maar nou in Stefanus se mond gelê word. Asof hy dit gesê het. En hy het nie!

Maar aan die ander kant dinge wat Jesus wel oor gepraat het, maar wat hulle heeltemal verdraai het. Jesus het juis gesê dat die wet nie verander sal word nie, maar dat elke jota en tittel daarvan van krag sal bly tot die einde toe (Matt 5-7). Maar hulle vervals sy woorde en sê dat Jesus die voorskrifte van Moses wou verander.

‘n Deel van dié beskuldiging was natuurlik gebaseer op ‘n misverstand, want die besnydenis was weliswaar nie meer vir heidene voorskriftelik nie. So het die kerk geleer. Maar, Jode is steeds besny, en die kerk het daarmee volgehou. Hulle het dit nie verander nie. Die Jode was dus verkeerd in alle opsigte.

Stefanus die getuie

Ten spyte van hierdie valse getuienis het daar iets besonders gebeur. Tussendeur die korrupte bewerings en valse getuienis, het die lede van die Joodse Raad gesien dat hulle beskuldigings geen effek gehad het op Stefanus nie. Ons lees in Handelinge 6:15:

¹⁵Toe al die lede van die Raad stip na Stefanus sit en kyk, sien hulle dat sy gesig soos dié van ’n engel lyk.

Daar is ‘n vrede wat God gee waar valsheid die oorhand kry wat alle verstand te bowe gaan. Waar ‘n woord van God losbars in ‘n mens. Waar jy die getuienis van God so helder soos ‘n engel van God aan mense kan bring.

Waar jou getuienis die rol van ‘n katalisator begin speel. Waar die aggressie van die teenstanders van die evangelie verander word in ‘n appèl vir die behoud van die evangelie. Waar die ondergang van ‘n getuie die opkoms van ‘n geloofsgemeenskap beteken. Waar die dood van ‘n getuie die lewe bring vir die geloofsgemeenskap reg oor die wêreld.

Stefanus begin daarom met een van die langste toesprake in die Bybel. Die langste een in die NT.

Die hoëpriester se vraag of dit waar is – soos Pilatus ook vir Jesus gevra het – laat Stefanus een van die helderste verduidelikings gee in sy getuienis van die pad van God van die begin af gestap het met sy mense om hulle te verlos van hulle sonde en in gemeenskap met Hom deur die Here Jesus Christus te bring (Hand 7:1-50).

Dit is ‘n verstommende goeie oorsig oor die geskiedenis van die volk Israel van Abraham en Moses (met verstommende ooreenkomste met Jesus se eie bediening) se dae af tot by Salomo en die tempel. Julle kan dit gerus volledig lees.

Stefanus wys aan die Jode uit hoe hulle nou, soos deur die eeue, hulle eie geskiedenis verontagsaam het.  Hy vat veral hulle misplaaste vertroue op die tempel aan in plaas daarvan om op God self te vertrou.

Sy getuienis laat ‘n mens besef dat dit een van die redes is waarom Jesus voorspel het dat die tempel vernietig sou word – nie deur Hom nie, maar deur die Romeine – omdat dit die geleentheid sou skep dat die ware aanbidding van God ’n kans sou kry, iets wat baie maklik verlore gegaan het in die amperse verafgoding van die tempel onder die Jode.

Stefanus die profeet

Maar, dan raak Stefanus ernstig. Hy praat as ‘n profeet van die Here en wys die Joodse leiers tereg oor hulle teenstand en ongehoorsaamheid. Ons lees in Handelinge 7:51-53:

⁵¹“Julle hardkoppiges! Julle is heidens in julle harte. Julle is doof vir die woord van God. Julle weerstaan altyd die Heilige Gees. Soos julle voorvaders gemaak het, maak julle ook. ⁵²Was daar ooit ’n profeet wat nie deur julle voorvaders vervolg is nie? Hulle het God se boodskappers doodgemaak wat lank tevore die koms van die Regverdige aangekondig het. Nou het julle self die Regverdige verraai en vermoor. ⁵³Julle is die mense wat deur bemiddeling van engele die wet van God ontvang het, en tog het julle dit nie gehoorsaam nie.”

Julle is doof vir die woord van God. Julle weerstaan die Heilige Gees. Julle vervolg God se profete. Soos julle voorvaders gedoen het, so doen julle ook nou. Julle sit met die waarheid in julle hand, maar tog wil julle dit nie gehoorsaam nie.

Darem ironies dat ‘n mens verlore kan gaan met die Woord van God in jou hand. Dat jy met die waarheid sit, maar kies om dit nie te glo nie; om dit nie te gehoorsaam nie.

Stefanus die martelaar

Stefanus se skerp teregwysing kos hom daarom sy lewe. Soos Johannes die Doper vir Herodes tereg gewys het en hy onthoof is. Soos Jesus die Fariseërs, Sadduseërs en Herodiane tereg gewys het en Hy gekruisig is. So word Stefanus gestenig, omdat hy die waarheid gepraat het (Hand 7:54-60):

⁵⁴Toe die lede van die Joodse Raad dit hoor, het hulle van woede op hulle tande gekners. ⁵⁵Maar Stefanus, vol van die Heilige Gees, het opgekyk na die hemel en die heerlikheid van God gesien en Jesus wat aan die regterhand van God staan.

⁵⁶“Kyk,” het hy gesê, “ek sien die hemel geopen en die Seun van die mens wat aan die regterhand van God staan.”

⁵⁷Toe het hulle hard geskreeu en hulle ore toegedruk. Soos een man het hulle op hom afgestorm, ⁵⁸hom uit die stad uitgesleep en gestenig. Die getuies het hulle klere neergesit by ’n jongman met die naam Saulus.

⁵⁹Terwyl hulle vir Stefanus stenig, het hy geroep: “Here Jesus, ontvang my gees!”

⁶⁰Toe het hy op sy knieë neergesak en hard uitgeroep: “Here, moet hulle tog nie hierdie sonde toereken nie!”

Met hierdie woorde het hy gesterwe.

Stefanus se laaste woorde eggo Jesus s’n aan die kruis.  Terwyl die Jode hulle ore toedruk en Stefanus stenig – ’n grusame simbool van hulle wrede weerstand ten spyte daarvan dat hulle die wonders en tekens van Stefanus nie kan ontken nie – sien Stefanus die hemele geopen en die Een waaroor Hy getuig aan die regterhand van God staan.

En roep hy na Jesus, ontvang my gees. En, soos Jesus, vergewe Hy sy vyande met sy laaste woorde op aarde.

Stefanus die katalisator

Hoe kon Stefanus volhard? Wat het Hom staande gehou in hierdie afskuwelike uur?

Daar is net een antwoord. Hy het aan die Here Jesus behoort in lewe en in dood. Nie net het Jesus vir hom ‘n voorbeeld nagelaat aan die kruis wat hy kon volg nie. Hy het die Here Jesus self gesien. Die hemel het vir hom oopgegaan en Hy het die oorwinning gesien. Hy het die wenstreep oorgesteek.

Dit is egter nie die laaste woord oor Stefanus se lewe nie.

In die volgende paar woorde begin die sluier lig oor die volgende fase van die kerk se lewe, ‘n grootskaalse en wêreldwye verspreiding van die evangelie. En een van die grootste apostels staan op die punt om deur die Here geroep te word, Saulus van Tarsus. Ons lees in Handelinge 8:1-3:

¹Ook Saulus het hierdie moord goedgekeur. Daardie dag het daar ’n hewige vervolging van die gemeente in Jerusalem begin. Al die gelowiges behalwe die apostels is uitmekaar gejaag en verstrooi oor die gebiede van Judea en Samaria. ²Godvresende mense het vir Stefanus begrawe en daar is baie oor hom gerou. ³Saulus het die kerk probeer uitroei. Hy het van huis tot huis gegaan, mans en vrouens laat uitsleep en hulle in die tronk laat sit.

Maar, Saulus sou die kerk nie kon uitroei nie. Hy sou een van die grootste bouers van die kerk word, soos die verhaal van die kerk in Handelinge 9 verder vertel gaan word.

Stefanus se dood sit dus ‘n proses aan die gang wat deur die vervolging van die Christene in Jerusalem die evangelie regdeur die wêreld neem. En Saulus sit sy voete op ‘n pad waarin hy een van die grootste evangeliste van alle tye sou word.

Jy is ook ‘n katalisator

Dit is ‘n grootste verhaal dié. Hoe voel jy daaroor? Oorweldig? Geïnspireer?

Ek hoop albei. Want, aan die een kant is dit ‘n grootse uitdaging, iets wat jou alles sal kos. En uit eie krag sal jy dit nooit maak om soos Stefanus ‘n katalisator te wees nie.

Maar, aan die ander kant is dit die enigste manier om die Here te dien.

• As versorger – is daar ‘n rol waartoe die Here jou roep in die liggaam van Christus?
• As getuie – is daar ‘n gesprek wat jy met mense buite die liggaam van Christus moet voer?
• As profeet – is daar dinge waaroor jy moet praat wat die Here op jou hart lê? Dinge wat net jy kan doen? Dinge wat net jy kan sê?
• As martelaar – is daar uitdagings wat van jou gehoorsaamheid vra aan God se Woord ten spyte van die teenstand van mense wat God se Woord verontagsaam?
• As katalisator – is daar enige uitdaging waar jou volharding ten spyte van teenstand ander kan inspireer om self ‘n getuie te word, en hulle eie roeping voluit na te kom?

Dit is vrae waaroor jy ernstig moet nadink. Wat ander nie vir jou kan antwoord nie. Net jyself.

Ons gemeente het al talle katalisators gehad

Om jou te bemoedig: jy is deel van ‘n kerk wat van die begin af bereid was om op te offer. Elke geloofsheld uit die verlede moedig jou aan om jou geloofswedloop met entoesiasme aan te pak en te voltooi.

In my eerste vyf jaar in hierdie gemeente het die Here talle studente geroep vir die sending. Hugo en Jakkie Wolmarans – Egipte en die Midde-Ooste. Corneille du Plooy – Frankryk. Adele Prins – MES. Evelyn Lotz – Egipte, Palestina, Oos-Kaap. René Potgieter – SCA. Dalene Malgas – Good News Media. Gerrit en Sonja Brink – Irak, Turkey, Moslems in Nederland. Hannes Hattingh – Zambië. Ook gewone lidmate. Lieb en Elspeth Liebenberg – Rusland, CCC SA.

En dit is maar net ‘n paar van dié lidmate by wie ek intens betrokke was deur die jare. Daar is ook talle ander wat binne die gemeente uitgeblink het. In barmhartigheid. In musiek. In omgee. In kleingroepe. Te veel om op te noem.

Voorverlede week was Gbile Akanni hier. Julle het kennis geneem van die werk wat ons kerk in Nigerië gedoen het. Van die talle kerke wat ons daar geplant het. En dit het begin by twee studente van Wellington. George Botha en CM Cilliers.

Wat is die Here besig om op jou hart te lê?