Skip to main content

God het ‘n toekoms – Jeremia 32:1-15

Written by on . Posted in Chris van Wyk.

Die storie van Wangari Maathai inspireer my, veral omdat Kenia dié week só in die nuus was.  En ons harte en gebede gaan uit na die mense wat soveel verloor het in die beleg van die sentrum waarvoor Al-Shabaab, die al-Qaida groep uit Somalië verantwoordelikheid aanvaar het.

Toe Wangari in Kenia groot geword het, was dit ‘n pragtige, groen land.  Maar nadat sy vir jare lank weg was en weer teruggekeer het, was sy geskok om te sien hoe die land verander het.  Al die bome was uitgekap en die land was vaal en droog.  Vroue moes ver loop om hout vir hul vure te kry.  Erosie het die grond al meer weggespoel.

Wangari het besluit om bome te begin plant.  In 1977 het sy 9 boompies in haar agterplaas geplant en van die plaaslike vroue gekry om ook bome te begin plant.  Toe sy in 2004 die eerste vrou uit Afrika geword het wat ‘n Nobel Prys vir Vrede kry, is daar al deur haar beweging 30 miljoen bome geplant, was daar 6000 kwekerye in Kenia, is 80 000 mense se inkomste verbeter en het die beweging oor 30 lande in Afrika versprei!

Die bekende gesegde sê mens moet bome plant asof jy vir ewig gaan lewe. Dit beteken: moet nooit ophou bome plant nie. Jy verryk jou eie lewe, en jy bevestig die hoop op God se trou. Die komende geslagte gaan die vrug van jou visie en hoop pluk en God vir jou dank.

My gebed is dat iets van hierdie gesindheid die psige van Kenia sal aangryp en ook in die nuutste konflik vrede bring.  En dat dit ons lewe ook sal inspireer om – by wyse van spreke – bome te begin plant.

Verwelkoming

Toetredelied

Liedboek 178 – Donna Nobis Pacem – sit

Votum

Hy wat by die Allerhoogste

skuiling vind

en die beskerming van die Almagtige

geniet,

2hy sê vir die Here:

“U is my toevlug en my veilige vesting,

my God op wie ek vertrou.” (uit Psalm 91)

Seëngroet

14“Omdat jy My liefhet,

sal Ek jou red,”

“omdat jy My ken,

sal Ek jou beskerm.

15Wanneer jy My aanroep,

sal Ek jou gebed verhoor;

in jou nood sal Ek by jou wees,

Ek sal jou red

en jou in eer herstel. (Uit Psalm 91)

Aanbidding

Liedboek 467:1 – Die Heer is God, die sterke God – staan

Verootmoediging

(Deuteronomium 5)

5 Moses het die hele volk bymekaargeroep en vir hulle gesê: “Israeliete, luister na die voorskrifte en die bepalings wat ek vandag hier in julle teenwoordigheid aankondig. Julle moet dit leer, dit gehoorsaam en daarvolgens lewe. 2Die Here ons God het by Horeb ’n verbond met ons gesluit. 3Dit is nie ons voorvaders met wie Hy hierdie verbond gesluit het nie, maar ons, ons almal wat hier is en nou lewe. 4Ja, met julle persoonlik het die Here op die berg uit die vuur uit gepraat. 5Ek het destyds tussen die Here en julle gestaan om die gebod van die Here aan julle deur te gee, want julle was bang vir die vuur en julle het nie teen die berg uitgeklim nie.

“Die Here het gesê:

6‘Ek is die Here jou God wat jou uit Egipte, uit die plek van slawerny, bevry het. 7Jy mag naas My geen ander gode hê nie.

8‘Jy mag nie vir jou ’n beeld of enige afbeelding maak van wat in die hemel daarbo of op die aarde hieronder of in die water onder die aarde is nie. 9Jy mag hulle nie vereer of dien nie, want Ek die Here jou God eis onverdeelde trou aan My. Ek reken kinders die sondes van hulle vaders toe, selfs tot in die derde en vierde geslag van dié wat My haat, 10maar Ek betoon my liefde tot aan die duisendste geslag van dié wat My liefhet en my gebooie gehoorsaam.

11‘Jy mag die Naam van die Here jou God nie misbruik nie, want die Here sal dié een wat sy Naam misbruik, nie ongestraf laat bly nie.

12‘Jy moet die sabbatdag so deurbring dat jy dit heilig hou, soos die Here jou God jou beveel het. 13Ses dae moet jy werk en alles doen wat jy moet, 14maar die sewende dag is die sabbat van die Here jou God. Dan mag jy geen werk doen nie, nie jy of jou seun of jou dogter of die man of vrou wat vir jou werk, of jou bees of jou donkie of enige dier van jou of die vreemdeling by jou nie, sodat jou werksmense kan rus soos jy. 15Jy moet daaraan dink dat jy in Egipte ’n slaaf was en dat die Here jou God jou deur sy groot krag en met magtige dade daaruit bevry het. Daarom het die Here jou God jou beveel om die sabbatdag te onderhou.

16‘Eer jou vader en jou moeder, soos die Here jou God jou beveel het, dan sal jy ’n lang lewe hê en sal dit goed gaan met jou in die land wat die Here jou God vir jou gee.

17‘Jy mag nie moord pleeg nie.

18‘Jy mag nie egbreuk pleeg nie.

19‘Jy mag nie steel nie.

20‘Jy mag nie vals teen ’n ander getuig nie.

21‘Jy mag nie iemand anders se vrou begeer nie. Jy mag nie sy huis begeer nie, ook nie sy grond, sy slaaf of slavin, sy bees of donkie, of enigiets anders wat aan hom behoort nie.’

22“Die Here het by die berg al hierdie gebooie duidelik hoorbaar aan julle hele gemeente gegee, uit die vuur en die stikdonker wolk uit, en toe het Hy stilgebly. Daarna het Hy dit op twee plat klippe geskryf en dit vir my gegee.”

Verootmoediging

3Wees my genadig, o God,

in u troue liefde,

wis my oortredings uit

in u groot barmhartigheid!

4Was my skoon van my skuld,

reinig my van my sonde!

5Ja, my oortredings ken ek

en van my sonde bly ek altyd bewus.

6Teen U alleen het ek gesondig,

ek het gedoen wat verkeerd is in u oë.

 

U verwag opregtheid

diep in ’n mens se hart:

laat ek dan diep in my binneste weet

hoe U wil dat ek moet lewe.

9Neem tog my sonde weg

dat ek rein kan wees,

was my dat ek witter as sneeu kan wees.

10Laat my weer blydskap

en vreugde belewe.

 

11Moet tog nie ag slaan

op my sondes nie,

wis al my skuld uit!

12Skep vir my ’n rein hart, o God,

vernuwe my gees

en maak my standvastig. (Uit Psalm 51)

 

Vryspraak

21Maar nou het die vryspraak deur God waarvan die wet en die profete getuig, in werking getree. Dit is die vryspraak wat nie verkry word deur die wet te onderhou nie, 22maar deur in Jesus Christus te glo. God gee dit sonder onderskeid aan almal wat glo. 23Almal het gesondig, en het nie deel aan die heerlikheid van God nie, 24maar hulle word, sonder dat hulle dit verdien, op grond van sy genade vrygespreek vanweë die verlossing deur Jesus Christus. 25–26Hom het God gegee as offer wat deur sy bloed versoening bewerk het vir dié wat glo. Hierdeur het God getoon wat sy vryspraak behels: Hy het die sondes wat Hy voorheen in sy verdraagsaamheid tydelik ongestraf laat bly het, vergewe. Maar Hy het ook getoon wat sy vryspraak in die teenswoordige tyd behels: Hy oordeel regverdig deurdat Hy elkeen vryspreek wat in Jesus glo. (uit Romeine 3)

 

Liedboek 245:1 – Ek wat vergifnis Heer ontvang het – sit

 

Riglyn om te lewe

Streef na opregtheid, toewyding aan God, geloof, liefde, volharding, minsaamheid.

12In die goeie wedloop van die geloof moet jy al jou kragte inspan en die ewige lewe as prys behaal. Daartoe het God jou geroep en het jy die goeie belydenis voor baie getuies afgelê.

6Die godsdiens is ’n groot wins as iemand tevrede is met wat hy het, 7want ons het niks in die wêreld ingebring nie; ons kan ook niks daaruit wegneem nie. 8As ons dan kos en klere het, moet ons daarmee tevrede wees.

17Dié wat in hierdie wêreld ryk is, moet jy waarsku om nie hooghartig te wees nie. Hulle moet nie hulle hoop op die onsekerheid van rykdom vestig nie, maar op God wat alles ryklik aan ons gee om te geniet.

18Spoor hulle aan om goed te doen, om ryk te wees in goeie dade, vrygewig en mededeelsaam.

19So vergader hulle vir hulle ’n skat as ’n goeie belegging vir die toekoms, sodat hulle die ware lewe sal verkry.

(1 Timoteus 6)

Liedboek 207:1 Eer aan die Vader – sit

Gebed

O Heer, maak oop my hart se poort;

maak my ontvanklik vir u Woord

wat my u raad en wil verklaar.

Laat my dié Woord altyd bewaar.

 

U Woord, o Heer, deurboor en wond,

maar dit genees ook, maak gesond;

u Woord toon al ons sondes aan

en wys die weg wat ons moet gaan.

 

O Vader, Seun en Gees tesaam,

hoe heerlik is u Wondernaam!

O heilige Drie-enigheid,

ons loof U tot in ewigheid. (uit Lied 257)

Skriflesing

Jeremia 32:1-15

Jeremia koop grond

32 Dit is die woord wat van die Here tot Jeremia gekom het in die tiende regeringsjaar van koning Sedekia van Juda. Dit was die agtiende regeringsjaar van koning Nebukadnesar 2van Babel wie se leër juis toe vir Jerusalem beleër het. Die profeet Jeremia was in daardie tyd ingeperk in die binneplaas van die paleiswag van Juda. 3Koning Sedekia van Juda het vir Jeremia daar ingeperk en gevra: “Waarom sê jy die dinge as profeet? Jy sê: So sê die Here: Ek gee hierdie stad in die mag van die koning van Babel. Hy sal dit verower. 4Koning Sedekia van Juda sal nie vrykom uit die mag van die Galdeërs nie. Hy sal beslis uitgelewer word aan die koning van Babel en persoonlik met hom praat en hom met sy eie oë sien. 5Die koning van Babel sal vir Sedekia na Babel toe vat, en hy sal daar bly, sê die Here. Dit is my straf vir hom. As julle teen die Babiloniërs oorlog maak, sal julle die neerlaag ly.”

6Jeremia het vir Sedekia geantwoord: “Die woord van die Here het tot my gekom: 7Jou oom Sallum se seun Ganamel sal na jou toe kom en sê: ‘Koop my stuk grond wat in Anatot is vir jou, want volgens die lossingsreg moet jy dit koop.’

8“Soos die Here gesê het, het my neef Ganamel na my toe gekom in die binneplaas van die paleiswag en vir my gesê: ‘Koop tog my stuk grond wat in Anatot is in die gebied van Benjamin. Dit is jou reg om dit te besit, jy het die lossingsreg. Koop dit vir jou.’ Ek het toe geweet dit is die woord van die Here 9en ek het die stuk grond wat in Anatot is, by my neef Ganamel gekoop. Ek het vir hom twee honderd gram silwer afgeweeg. 10Nadat ek die kontrak geskryf en die seël daarop gesit het en dit deur getuies laat teken het, het ek die silwer vir hom afgeweeg op ’n skaal. 11Toe het ek die koopkontrak met die voorwaardes en die bepalings daarop, die kontrak met die seël en die afskrif sonder seël, gevat 12en in die teenwoordigheid van my neef Ganamel en van die getuies wat dit geteken het en van al die Judeërs wat in die binneplaas van die paleiswag gesit het, vir Baruk seun van Nerija, seun van Magseja, gegee.

13“In hulle teenwoordigheid het ek vir Baruk beveel: 14‘So sê die Here die Almagtige, die God van Israel: Vat hierdie dokumente, die koopkontrak met die seël en die afskrif sonder seël en sit hulle in ’n kleipot sodat hulle lank kan hou, 15want so sê die Here die Almagtige, die God van Israel: Daar sal weer huise en grond en wingerde in hierdie land gekoop word.’

Woordverkondiging

(God het ’n toekoms)

Inleiding

Die storie van Wangari Maathai inspireer my, veral omdat Kenia dié week só in die nuus was.  En ons harte en gebede gaan uit na die mense wat soveel verloor het in die beleg van die sentrum waarvoor Al-Shabaab, die al-Qaida groep uit Somalië verantwoordelikheid aanvaar het.

Toe Wangari in Kenia groot geword het, was dit ‘n pragtige, groen land.  Maar nadat sy vir jare lank weg was en weer teruggekeer het, was sy geskok om te sien hoe die land verander het.  Al die bome was uitgekap en die land was vaal en droog.  Vroue moes ver loop om hout vir hul vure te kry.  Erosie het die grond al meer weggespoel.

Wangari het besluit om bome te begin plant.  In 1977 het sy 9 boompies in haar agterplaas geplant en van die plaaslike vroue gekry om ook bome te begin plant.  Toe sy in 2004 die eerste vrou uit Afrika geword het wat ‘n Nobel Prys vir Vrede kry, is daar al deur haar beweging 30 miljoen bome geplant, was daar 6000 kwekerye in Kenia, is 80 000 mense se inkomste verbeter en het die beweging oor 30 lande in Afrika versprei!

Die bekende gesegde sê mens moet bome plant asof jy vir ewig gaan lewe. Dit beteken: moet nooit ophou bome plant nie. Jy verryk jou eie lewe, en jy bevestig die hoop op God se trou. Die komende geslagte gaan die vrug van jou visie en hoop pluk en God vir jou dank.

My gebed is dat iets van hierdie gesindheid die psige van Kenia sal aangryp en ook in die nuutste konflik vrede bring.  En dat dit ons lewe ook sal inspireer om – by wyse van spreke – bome te begin plant.

Daad by die woord

Die verhaal van Wangari Maathai help ons verstaan dat dit nie genoeg was dat Jeremia net vir die mense van God se beloftes vertel het nie. Hy moes self iets doen wat vir sy hoorders wys dat hy glo in die beloftes van God.

Dit was egter nie maklik vir Jeremia nie!  God sê vir Jeremia om ’n stuk grond te koop, op ’n tydstip dat dit eintlik tyd was om grond te verkoop! Dit was ’n donker tyd in Israel (meer spesifiek Juda) se geskiedenis. Dit is die jaar 587 vC, koning Sedekia se tiende regeringsjaar. Dit is dieselfde jaar waarin die stad Jerusalem ingeneem sou word deur koning Nebukadnesar van Babel. Hy het reeds die stad beleër.

Die beleëring het die normale lewe in die stad onmoontlik gemaak, met die donker wolk van die dreigende oorname oor die stad. Jeremia is onder huisarres, omdat hy van dislojaliteit verdink word.  Hy het die nederlaag van Jerusalem en die gevangeneming van Sedekia voorspel. Koning Sedekia wil weet by Jeremia waarom hy so dislojaal is deur te voorspel dat Jerusalem verower en Sedekia na Babel weggeneem sal word.

Jeremia antwoord hom deur te vertel van sy neef Ganamel wat hom sou besoek. Die Here het aan hom openbaar dat sy neef Ganamel na hom toe sou kom met die versoek om sy stuk grond in Anatot te koop. Volgens die Mosaïese wet was die naaste manlik bloedverwant verplig om as “losser” (hy het die lossingsreg gehad) op te tree waar ’n Israeliet vanweë verarming sy grond verloor het. Dit het skynbaar gebruik geword dat die verarmde grondbesitter sy grond direk aan die familielid te koop aanbied voordat ’n vreemdeling dit oorneem.

Nuttelose kooptransaksie?

Hierdie koop het op die oog af geen doel nie, niemand sal dit kan geniet nie, want Jeremia is in gevangenskap en die Galdeërs is besig om alles te vernietig. Trouens, die dorpie Anatot was reeds beset deur die Galdeërs. Die koop van grond lyk dus na dwaasheid.

Maar, toe Ganamel opdaag, soos wat die Here vir Jeremia gesê het, het Jeremia geweet dat die grondkooptransaksie God se bevel aan hom was. Hy het daarom op die gebruiklike wyse die kontrak opgestel en die geldsom afgeweeg. Die korrek opgestelde koopkontrak oorhandig hy aan sy vriend en helper, Baruk.

Baruk kry opdrag om die kontrak in ’n kleipot te sit sodat dit lank sal hou. Sulke kontrakte is in duplikaat opgestel, waarvan een afskrif met die seël verseël en toegesluit is en die ander afskrif meer toeganklik gemaak is. Dit moes verseker dat die oorspronklike kontrak nie vervals kan word nie. Die onverseëlde kopie bly oop sodat dit nagegaan kan word. Die verseëlde en onverseëlde koopkontrak moet goed weggebêre word, in ’n kleipot, om later as waarborg vir die waarheid van die profetewoord te kan dien.

Waarborg

Die feit dat daar selfs op so ’n late uur in die geskiedenis van Jerusalem so ’n wettige kontrak gesluit word – terwyl ’n mens sou redeneer dat sulke kontrakte tog nie veel sin het as die land voor ’n militêre nederlaag staan nie – word die waarborg dat die ballingskap nie vir ewig sal duur nie. Dit was ’n geweldige gerusstelling vir die volk wat so totaal ontwortel is deur die ballingskap. Hulle sal weer die beloofde land kan besit.

Geloof tot aksie

So het Jeremia se geloof tot aksie oorgegaan. Geloof sonder werke is dood. Jeremia wys sy geloof deur sy werke. Hy wys sy geloof ook deur die deeglike manier waarop hy die transaksie deurvoer. Die boodskap is dat dit wat noodwendig moet gebeur nie gekeer kan word nie. Dit is egter nie die einde van God se pad met sy volk nie. Dit is eerder die begin van ’n nuwe pad: die lewe sal weer begin, daar sal weer grond, huise en wingerde gekoop en verkoop word in Juda.

Die Here kom sê hiermee dat vir hierdie swaar geteisterde volk beter tye sal aanbreek, waarin die normale lewe weer sal aangaan. Daarom is dit so belangrik dat die koopprys die normale gewone prys is. Dit is ook belangrik dat die handeling aan alle regsvereistes moet voldoen en die bewysstuk in ’n kleipot gebêre word sodat dit bewaar kan bly.

God bring hoop

As alles donker is in die hede – soos dit nou in Kenia is en soos dit op só baie plekke in ons eie land is en soos dit in sommige van julle se eie lewe is – is ons geneig om wanhopig te wees oor die toekoms. Maar die toekoms is in God se hande, en Hy belowe verlossing en seën vir sy mense. Geloof in God bring dus vir ’n mens hoop. Daar kom ’n einde aan lyding; dit hou nie vir altyd aan nie.

Jeremia se daad spreek duideliker as woorde: God het ’n toekoms vir Juda! So het God ’n toekoms vir jou. Al het jy jou vasgeloop, al lyk omstandighede oorweldigend. En al was dit deur ander se dade of selfs weens jou eie toedoen, soos in die geval van Juda.  God het ’n toekoms vir jou.

Dít is geloof: om ten spyte van omstandighede wat ’n mens wil oorweldig, met die gewone lewe voort te gaan in die vertroue dat God sy goeie werk in jou lewe enduit sal voer (Fil 1:6). Verantwoordelikheid en vertroue – dít is die pad van die geloof.

Simboliese aksie

Jeremia se optrede illustreer hoe belangrik simboliese aksie in ‘tyd van nood is. Sy optrede is soos ‘n kindertuinlessie: dit word ‘n bevestiging van God se trou en God se beloftes.

Mens sien hierdie hoop in mense wat tot hulle dood toe letterlik en figuurlik bome plant. ’n Mens sien dit in die gesin wat die lewe voortsit ná die dood van ’n geliefde, in die boer wat weer opstaan ná ’n knellende droogte, in die slagoffer van ’n egskeiding wat nog tyd vind om na ander in nood uit te reik.

Geloof vereis van ons dat ons dikwels ons eie lyf en lewe op die spel moet plaas. Dit verg regte geld, regte aksie, regte gehoorsaamheid, ‘n lewende uitsig op God.

En dit is vir nou – doen wat die Here op jou hart lê.  Plant ‘n boom, vandag.

Gebed

“Genadige God, ons weet dat U ons liefhet, selfs in tye wanneer ons nie eers meer seker is of ons onsself liefhet nie.  Druk ons teen U vas wanneer ons frustrasie met ons mislukkings ons van binne leeg laat voel. Vergewe ons ons sondes en help ons om ook ander te vergewe. Terwyl ons so hier bid, laat ons u belofte hoor dat ’n nuwe dag sal breek; dat na die winter die lente sal aanbreek vir ons wat vergifnis ontvang het deur Jesus Christus, wat in staat is om alle dinge nuut te maak. Amen.”

(Uit: Gebedeboek met liturgiese voorstelle. Saamgestel deur die Sinodale Eredienskommissie van die Oos-Kaap Sinode van die NG Kerk, 2001: Redakteur Johan van der Merwe)

Geloofsbelydenis

Apostoliese Geloofsbelydenis

Offergawes

Wegsending

Liedboek 521 – Erkentlik deur die dae – staan

Seën

14“Omdat jy My liefhet,

sal Ek jou red,”

“omdat jy My ken,

sal Ek jou beskerm.

15Wanneer jy My aanroep,

sal Ek jou gebed verhoor;

in jou nood sal Ek by jou wees,

Ek sal jou red

en jou in eer herstel. (Uit Psalm 91)

Musikale Amen

Liedboek 314

View all posts in this series

Lewer kommentaar

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.