Versigtig vir vooroordele – Markus 6:1-13

Youtube Sondag 4 Julie 2021 09:00 NGK Somerstrand

Youtube

Klankbaan

Verwelkoming

Die Here roep ons om saam te luister na sy Woord. Dit is ‘n geleentheid vir reflekteer oor God se Woord, om insig te kry in wat rondom ons aangaan, en om krag te put uit die rigting wat die Here vir ons aandui. Vandag gesels ons oor vooroordele en hoe Jesus dit hanteer het.

Verootmoediging

Kom ons raak stil voor God en aanbid Hom.

Vonkk 040 – Kom en vul ons met vrede

Votum

In Psalm 48 word U geloof as groot en lofwaardig, ‘n toevlugsoord  vir almal wat uitgelewer is aan die magte. U is vol geregtigheid. U hou ons vas vir altyd en ewig. U sal ons lei vir ewig. Dankie Here. U is goed en getrou. Amen

Seëngroet

Ek groet jou in die Naam van die Vader, en die Seun en die Heilige Gees.

Lofsang

Ons loof die Here

Vonkk 183 – Net soos die hemelkoor

Gebed

Ons is soms so blind vir wat rondom ons aangaan, Here. Ons mis so maklik die klein tekens van u genade, die ritme van u daaglikse voorsiening, en dink dat dit soort van vanselfsprekend ons deel is. Maak ons oë oop dat ons U kan raaksien in ons lewe. Dat ons in dankbaarheid kan leef. Want, dit is die bron van ons vreugde. Wat ons help om die uitdagings van die lewe te kan hanteer. Wat ons help om nie omver gegooi te word deur die kere wat ons deur lyding moet gaan.

Ek sê dankie vir die talle wyses waarop U ook hierdie week Uself in ons lewens gewys het. Die vroeë optel van siekte wat genesing moontlik maak. Die beterskap wat u gee wat mense uit die ICU terug laat keer na hulle mense. Ook die troos wat U gee vir mense wat hierdie week van ‘n ma moes afskeid neem. Dit is waar dat U alles ten goede laat meewerk vir dié wat U liefhet.

Ons bid dat u Woord ons sal bemoedig deur die voorbeeld van Jesus in sy tuisdorp om die vooroordele waarmee mense ons ook baie keer hanteer, die hoof te bied. Soos Hy. Soos sy dissipels. En bid dat U ook vir ons sal voorsien soos U dit vir hulle gedoen het.

Skriflesing en prediking

Vooroordele

1. Vooroordele word wêreldwyd veroordeel.

Dit is dinge soos rassisme – waar jou mening oor mense slegs op hulle velkleur gebaseer is. Of seksisme – waar jou mening oor mense slegs op hulle geslag gebaseer is. En ‘n mens kan baie voorbeelde daarvan gee.

En dit is reg so, want die probleem met sulke vooroordele is dat jy aanneem dat ‘n spesifieke individu al die kenmerke van ‘n groep het (of andersom). En dit is nie net onwaar nie. Dit is onlogies.

2. Vooroordele is onredelik.

Soos die HAT dit definieer: ‘n Vooroordeel is “‘n oordeel wat nie op kennis of redenering berus nie.” ‘n Vooroordeel is ‘n “onredelike voorkeur of afkeer van iets”. Dit is ‘n “onlogiese houding van vyandigheid teenoor ’n enkeling, groep of ras.”

Jy beoordeel dus iemand nie aan die hand van jou persoonlike kennis van hom of haar nie. Maar aan die hand van die kenmerke van die groep waaraan hy of sy behoort. Alle wit mense is so. Jy is wit. So, jy is ook so. Alle vrouens is so. Jy is ‘n vrou. Jy is dus so. En omgekeerd. Jy het só opgetree. Jy is ‘n man. Alle mans sal dus so optree.

‘n Mens kan baie keer iemand anders se vooroordele agterkom in die grappe wat hulle vertel. Die dinge waarvoor hulle lag. Die dinge wat hulle snaaks vind. Die stories wat hulle oorvertel. Die memes wat hulle op Whatsapp stuur.

3. Hoekom word vooroordele veroordeel?

Vooroordele word veroordeel omdat dit so destruktief kan wees. Dit sny natuurlik na twee kante toe. Jy kan enersyds met jou grap ‘n stereotipe versterk en mense veroordeel daardeur. Of jy kan andersyds ‘n oordeel fel oor iemand op grond van net een storie, of net een grap.

Want, vooroordele maak seer wanneer jy net die een insident of storie gebruik om iemand anders te veroordeel. Sonder om moeite te doen om die volle storie agter te kom.

En dit moet tereg na beide kante toe afgewys word. Dit is irrasioneel. Dit is onlogies. Dit is dwaas.

4. Dit is veral sleg as jy aan die ontvangkant van vooroordele is.

Waar mense hulle vooroordele op jou uithaal. Mense wat glad nie toeskietlik is nie. Wat geen voordeel van die twyfel meer laat nie. Wat nie verskillende opinies toelaat nie. Wat werk met die idee dat daar net een manier van dink moontlik is, en dit is die manier van dink van die een wat aanstoot neem. Daarmee word alle ander maniere van dink afgeskiet. Dit stuit gesprek selfs voordat dit begin het.

Hierdie ongenaakbare houding het selfs ‘n effek op komediante. Daar is vandag baie komediante wat kla dat hulle glad nie meer grappe kan vertel nie. Want, wat hulle ook al sê, iemand gaan aanstoot neem op grond van een of ander vooroordeel.

Hierdie oorreaksie geld die linkerkant van die spektrum van opinies sowel as die regterkant daarvan. Die aktiviste van links en regs het die wêreld ‘n baie onveilige plek gemaak. Mense word op grond van vooroordele in kampe gejaag, wat enige rasionele gesprek onmoontlik maak.

Wat die aktiviste egter nie raaksien nie, is dat hulle skuldig is aan presies dieselfde vooroordele waarvan hulle ander aankla. Hulle veroordeel ander op grond van ‘n woord, of ‘n optrede, of ‘n uitspraak, sonder om dieper in te vra, sonder om die individualiteit van die een wat hulle afskiet, te erken. Dit maak hulle per definisie bevooroordeeld. En dit verbreek enige moontlikheid van ‘n groei in begrip en ‘n voller prentjie van die werklikheid.

Dit is wat met Jesus in Nasaret gebeur het. Kom ons lees sy verhaal uit hierdie hoek. Uit die hoek van die dorpsmense wat Jesus geken het. En toegelaat het dat hulle vooroordele oor Hom hulle die wonder van Jesus se woorde en werke laat mis het.

Markus 6:1-6a

Verwerping in Nasaret 

(Matt 13:53-58 ; Luk 4:16-30 )

¹ En Hy het van daar af vertrek en na sy tuisdorp gegaan. Sy dissipels het Hom gevolg. ² Toe die Sabbat aanbreek, het Hy die mense in die sinagoge begin leer, en baie van hulle wat Hom gehoor het, was verwonderd. Hulle het gesê: “Waar kom hy aan hierdie dinge, en watter wysheid is aan hom gegee , dat sulke kragtige dade deur sy hande plaasvind? ³ Is hy dan nie die skrynwerker, die seun van Maria en die broer van Jakobus, Joses, Judas en Simon nie? Woon sy susters dan nie hier onder ons nie?” Hulle het aan Hom aanstoot geneem. ⁴ Jesus het toe vir hulle gesê: “’n Profeet is nie sonder eer nie, behalwe in sy tuisdorp , en binne sy familiekring en in sy huis.” ⁵ En Hy kon nie ‘n enkele kragtige daad daar verrig nie, behalwe dat Hy ‘n paar siekes gesond gemaak het deur hulle die hande op te lê. ⁶ Hy was verbaas oor hulle ongeloof.

Jesus in sy tuisdorp

Jesus gaan na sy tuisdorp, Nasaret. Sy dissipels het Hom gevolg. Dit is moontlik die tweede keer wat Jesus hier aangedoen het.

Toe dit Sabbat word, die Vrydagaand sesuur, het Jesus in die sinagoge onderrig gegee. Hy het dit met só ‘n groot wysheid gedoen, dat die mense verwonderd was. Hulle het gevra, maar, waar kom Hy aan al hierdie dinge? Watter wysheid is aan Hom gegee dat Hy sulke kragtige dade kan doen?

Ons ken immers vir Hom. Hy is al dertig jaar aan ons bekend. Hy is ‘n skrynwerker, ‘n ambagsman. Ons ken sy ma, Maria. Trouens, hulle noem nie eers vir Josef nie. Jesus word slegs die “seun van Maria” genoem, waaruit ‘n mens aflei dat Josef al oorlede is. En, sê hulle, ons ken sy vier broers: Jakobus, Joses, Judas, en Simon. Ons ken sy susters.

Trouens, hoekom is Jesus besig om rond te reis? Moet Hy as oudste seun nie sy ma en sy huismense versorg nie? Waar het Hy geleer om hier vir ons uit die Bybel te kom leer? Dit is onvanpas.

Die dorpsmense neem aanstoot

Die dorpsmense neem dus aanstoot aan Jesus, omdat Hy uitstyg bó hulle evaluasie van Hom as ‘n doodgewone man, een van hulle. Sy wysheid en wonders het net nie ingepas met hulle gewone taksering van Hom nie. Daarom neem hulle aanstoot uit blote jaloesie, sonder dat hulle invra, meer te wete probeer kom, Hom die voordeel van die twyfel gee. Hulle skryf Hom doodgewoon af op grond van hulle vooroordele.

“Aanstoot neem” vertaal hier die Griekse woord skandalizo. Hulle beskou Jesus as ‘n skandaal, iemand wat eerder by die huis moet bly, sy werk as skrynwerker moet doen, op moet hou om op die openbare verhoog sy wyshede kwyt te raak.

Jesus bring volgens die vooroordele van die dorpsmense net skande oor homself en oor sy familie. Hy is te groot vir sy skoene. Hy doen wonderwerke wat nie pas by iemand van sy gewaande lae status nie. En Hy doen nie wat sy familie nodig het nie.

Jesus en sy boodskap is dus ‘n struikelblok vir die Jode van Nasaret, soos Hy dit ook later sal wees vir die Joodse leiers, en tot vandag toe nog vir baie mense regdeur die wêreld ‘n struikelblok is. Soos Paulus sê, ‘n struikelblok vir die Jode en ‘n dwaasheid vir die Grieke (1 Kor 1:23).

Hulle vooroordele maak hulle blind

Jesus antwoord sy dorpsmense egter reguit en wys hoe hulle vooroordele hulle blind maak vir sy boodskap. Hy spreek hulle aan met die spreekwoord dat ‘n profeet nie in sy tuisdorp, en onder sy familielede, en selfs in sy eie huis, geëer word nie, al kry Hy eer van buite af.

En Markus sê vir ons, die gevolg van hulle vooroordele was dat Jesus geen kragtige daad daar kon doen nie, behalwe vir ‘n paar siekes wat deur handoplegging genees is.

Dit laat ‘n mens dink aan die Engelse spreekwoord: “Familiarity breeds contempt.” Bekendheid kweek minagting.

Dit is iets wat ons raaksien regdeur die wêreld. Mense weet nie meer weet wat Jesus se boodskap is nie. Hulle weet nie meer wat in die Bybel staan nie. Trouens, hulle verwerp dele van die Bybel, omdat dit nie inpas by hulle vooroordele nie. Soms verander hulle die boodskap daarvan om in te pas by hulle vooroordele.

Wanneer jy die Bybel verwerp of verander, sit ‘n mens natuurlik net met jou eie boodskap. Begin jy glo dat bekering van sondes nie nodig is om Jesus te volg nie, al is dit die hart van die boodskap van die koninkryk wat Jesus gebring het. Begin jy glo dat bevryding van demoniese invloede glad nie nodig is nie, want die duiwel bestaan mos nie, of hoe? Begin jy glo dat genesing nie van God af kom nie, want ons kan vir ons self sorg met die wetenskap.

Hierdie boodskap raak dan die basis van jou vooroordele. As iemand dan praat van bekering, is hy of sy besig om aanstoot te gee aan dié mense wat sondes doen wat die Bybel aanspreek. As iemand praat oor die duiwel word dit meewarig afgemaak as pre-moderne bygeloof. As iemand praat oor God se wonderwerke word dit skepties afgemaak as wensdenkery.

Maar, die eintlike rede vir hierdie vooroordele in ons skeptiese wêreld – soos dit ook in Nasaret die geval was – is die feit dat mense ongelowig geraak het. Hulle wil nie die openbaring van God in Jesus se woorde en werke aanvaar nie. Hulle wil dit herskryf dat dit hulle pas.

Ons sal nog verder lees in die evangelie van Markus van hierdie tipe vooroordele wat uit ongeloof gebore word. Want, selfs Jesus se broers wou nie in Hom glo nie, want wie is Hy dan nou na alles. Hy is ons oudste broer (Joh 7:5). Trouens, sy familie was op ‘n punt bekommerd dat Hy van lotjie getik was (Mark 3:21). Wat Jesus laat opmerk het dat nét dié wat God se wil doen, sy familie is (Mark 3:31-35).

Gelukkig het sy broers ná sy dood en opstanding in Hom begin glo, en het hulle regtig deel van die geloofsfamilie geword. Jakobus en Judas raak uiteindelik belangrike leiers in die gemeente van Jerusalem en ook skrywers van twee van die briewe in die NT.

Jesus se reaksie op vooroordele

Wat ons egter veral moet raaksien, is dat hierdie vooroordele en ongeloof Jesus nie van stryk gebring het nie. Hy het doodgewoon vertrek van Nasaret af en sy onderrig voortgesit by die ander dorpe van die omgewing.

Hy het nie veel tyd spandeer aan die mense wat Hom in ongeloof verwerp nie. Hy het gegaan na waar daar ‘n ontvanklikheid was vir sy boodskap, sodat al hoe meer mense die vrug van bekering en gehoorsaamheid in hulle lewens kon geniet, en hulle deel kon raak van sy missie om die wêreld met die evangelie te bereik. Al kos sy bediening uiteindelik sy dood, die boodskap moes eenvoudig aan die hele wêreld verkondig word. Ten alle koste.

Dis waarom ons net hierna lees in Markus 6:6b-13 waar Jesus sy dissipels leer hoe om mense met vooroordele te hanteer:

Uitstuur van die twaalf 

(Matt 10:1 , 5-15 ; Luk 9:1-6 )

Hy het by die dorpies in die omgewing rondgegaan en die mense onderrig. ⁷ Hy het die twaalf nader geroep en begin om hulle twee-twee uit te stuur. Hy het vir hulle gesag oor die onrein geeste gegee. ⁸ Ook het Hy hulle beveel om niks vir die pad saam te neem nie, behalwe net ‘n wandelstok – nie brood of ‘n reissak of geld in die gordel nie. ⁹ Hulle kon wel sandale dra, maar, het Hy gesê: “Julle moenie twee kledingstukke aantrek nie.” ¹⁰ Hy het ook vir hulle gesê: “Waar julle in ‘n huis ingaan, bly daar oor totdat julle weer daarvandaan vertrek. ¹¹ Maar as ‘n plek julle nie verwelkom nie of die mense nie na julle luister nie, gaan daarvandaan weg en skud die stof van julle voete af as getuienis teen hulle.” ¹² Hulle het toe uitgegaan en gepreek dat die mense hulle moet bekeer. ¹³ Hulle het baie demone uitgedryf, en baie siekes met olyfolie gesalf en gesond gemaak. (2020-vertaling).

Jesus stuur sy dissipels met dieselfde boodskap

Jesus stuur die twaalf dissipels uit vir ‘n drie-ledige bediening – die verkondiging van die boodskap van bekering (vers 12), die bediening van bevryding (vers 8,13), en bediening van genesing (vers 13). Presies dieselfde as wat Hyself gedoen het.

Jesus gee vir hulle volmag vir hierdie bediening. Die feit dat hulle in pare sou werk, was ter wille van onderlinge ondersteuning sowel as bevestiging van die aanvaarding of verwerping van hulle boodskap.

Die opdrag om niks vir die pad saam te vat nie – selfs nie geld nie – was om beide van God se voorsiening en die gasvryheid van die Joodse mense afhanklik te wees. Dit was deel van hulle opleiding. Dit sou hulle leer dat hulle God kon vertrou. En die gasvryheid van die mense sou alreeds vir hulle ‘n aanduiding wees of hulle boodskap aanvaarbaar sou wees of nie.

Die idee was dat hulle “lig moes reis”. Dit is natuurlik nie ‘n reël vir alle uitreike nie, want Jesus gee later in ‘n ander situasie die opdrag dat hulle wel voorbereid moet wees met ekstra klere en geld (Luk 22:36).

Die dissipels moes boonop die gasvryheid van mense erken en nie vir beter akkommodasie soek en veral nie van huis tot huis bedel nie, soos die reisende filosowe van daardie tyd gewoond was om te doen.

Maar, dit is juis daar wat ons ‘n ooreenkoms sien met wat met Jesus in Nasaret gebeur het. Soos Hy in Nasaret verwerp is weens die dorpsmense se vooroordele, só sal daar ook mense wees wat hulle nie ontvang nie, wat hulle en hulle boodskap nie verwelkom nie.

En soos Jesus dit gedoen het, moet hulle nie hulleself verknies oor die verwerping nie, maar doodgewoon die stof van hulle voete afskud en na die volgende plek gaan waar die boodskap wel welkom is.

Dit bly die beste manier van werk in hierdie wêreld. Om nie vas te haak by ‘n plek waar daar weerstand is nie – en ek bedoel nou nie dat daar nie moeite gedoen word om die boodskap te bring in ‘n plek waar daar baie nood is nie – maar uiteindelik aan te gaan na die plekke waar daar wel ‘n ontvanklikheid is vir die boodskap.

Dit is hoe Jesus gewerk het. Dit is hoe Paulus gewerk het. Dit is hoe ons ook moet werk.

Betekenis en boodskap

1. Versigtig vir jou eie vooroordele.

Ek praat hier oor dinge soos rassisme en seksisme. Lees op daaroor. Stel jouself bloot. En laat vaar enige gedagte van meerderwaardigheid en / of etikettering van mense op grond van gewaande kenmerke wat aan groepe toegedig word. Elke mens is ‘n individu en geregtig daarop dat ons hulle takseer aan hulle eie optrede.

Dink mooi voor jy jou volgende grappie vertel wat stereotipes van mense skep en hulle dan belaglik maak. Dink twee keer voor jy iets snaaks aanstuur op Facebook of Whatsapp. Nie dat jy ‘n humorlose bestaan moet voer nie. Maar, wees versigtig om ander af te kraak op grond van hulle groepsidentiteit en in die proses karaktermoord te pleeg.

2. Versigtig vir ander se vooroordele.

Moenie te veel tyd spandeer waar jou boodskap verwerp word nie. Jesus het twee keer in Nasaret opgetree. Maar, die verwerping was so groot dat Hy die stof van sy voete afgestof het. Hy het egter baie keer in Kapernaum opgetree, want daar was ‘n groot ontvanklikheid vir sy boodskap.

Dit tref my dat die mense wat die dissipels nie ontvang of na hulle luister nie, doodgewoon verlaat word, om uit te kom by dié wat die bediening nodig het. Weliswaar met ‘n finale boodskap dat dit ewige gevolge het, gesimboliseer met die stof afskud aksie.

Jesus dwing Homself nooit op mense af nie. Hy manipuleer nie. Hy plaas geen emosionele druk op mense nie. Hy laat mense hulle verstommende ongeloof toe. Die mense van Nasaret het Jesus sien optree. Hulle was fisies in sy teenwoordigheid. Hulle het sy woorde gehoor. Ten minste van sy werke gehoor, maar hulle ongeloof en hulle vooroordele het gekeer dat hulle Hom in hulle lewens kon toelaat. Daarom kon Hy nie baie wonderwerke by hulle doen nie, want daar was nie plek vir Hom by hulle nie.

3. Moenie dat vooroordele jou pootjie nie

Jesus laat die mense van Nasaret toe om aanstoot te neem aan Hom. Hy laat hulle die vryheid van ongeloof toe. Soos Hy die dissipels ook aansê om dieselfde te doen in hulle eie bediening.

Maar Hy laat nie toe dat hulle vooroordele Hom pootjie nie. Hy skuif na die dorpies rondom Nasaret en so regdeur Galilea, Judea, selfs in Samaria en Sesarea-Filippi, tot in Dekapolis aan die oostekant van die See van Galilea.

Dit is so dat die wêreld ‘n onveilige plek geword het weens allerlei vooroordele. Vooroordele is bv die basis vir die ideologie van die sogenaamde kritiese teorie waar almal in die wêreld opgedeel word in die “have’s” en “have-nots”, in die verdrukkers en die onderdruktes. En dit op grond van ras en geslag. Met destruktiewe gevolge vir die familie, vir geloof, en vir vryheid van spraak.

Lees hierdie artikels as jy meer wil weet: Money, sex and power – the fashionable fetishes of Critical theory (Dubois du Toit) en Educate don’t Indocrinate (IRR).

Maar, onthou, daar was nog nooit ‘n universele aanvaarding van die evangelie nie. Daar sál ook nooit ‘n universele aanvaarding van die evangelie wees nie. Elkeen moet vir hom- of haarself besluit wat hulle glo van Jesus. Hy maak Homself bekend. Sy woorde nooi uit. Sy werke maak ‘n appèl op ‘n mens. Maar, dit is jy wat glo … of nie.

Daarom mag en moet jy nie stilbly net omdat die wêreld so ‘n gevaarlike plek geword het nie. Jesus stuur sy dissipels om te getuig … en Hy stuur steeds ook vir ons.

Soos Jesus Nasaret nie vermy het nie, so mag die dissipels ook nie die moeilike plekke vermy nie. Want, Jesus stuur hulle soos skape tussen die wolwe in.

Maar, sê Hy verder, wees versigtig soos die slange; opreg soos die duiwe (Matt 10:16). Neem goed waar watter reaksie daar is, en beplan jou bediening daarvolgens.

Daar sal altyd twee reaksies wees op die evangelie; die goeie nuus van bekering en vergifnis van sonde. Baie sal dit verwerp, en sommige sal dit aanvaar.

Waar die evangelie aanvaar word, vertoef daar. Waar die evangelie verwerp word, skud die stof van jou voete af.

Onthou, die verwerping van God se gestuurdes is nie ‘n nederlaag nie. Dit is ‘n teken van oordeel. Die verwerping van die boodskap van Jesus wys dat sulke mense buite die koninkryk van God is, selfs al is hulle deel van die geloofsgemeenskap in die sinagoge / kerk. Ons word in ons getuienis gebruik om mense se ongeloof te ontbloot.

Gelukkig is daar ook die vreugde dat talle mense tot bekering kom; dat mense met bose geeste bevryding ontvang; dat talle siekes gesond gemaak word. Trouens, die engele juig oor een sondaar wat tot geloof kom. Bekering is ‘n teken van die goeie nuus van Jesus wat posgevat het in iemand se lewe.

Dit is waarvoor ons ook geroep is! Om ten spyte van die aanstoot wat ons wêreld neem aan Jesus en aan sy dissipels, steeds te groei in ons geloof in Hom en sy boodskap na die beste van ons vermoë te verkondig.

Gebed

Here, leer ons om nie net te luister nie, maar te leef. Om nie net te hoor nie, maar te gehoorsaam. Om nie net te ontvang nie, maar ook te gee. Selfs al is dit in ‘n uitdagende omgewing. Leer ons om versigtig te wees soos slange, opreg soos duiwe, al is ons soos skape tussen wolwe ingestuur. En gee vir ons ook die goeie uitkomste op ons getuienis, die mense wat die boodskap van harte aanvaar.

Dankoffers

Met snapscan of EFT. Detail aan die einde.

Slotlied

Vonkk 156 – As vreugde my deel is, of smart my verteer (It is well with my soul)

Seën

“Die Here seën jou en beskerm jou.

Die Here se gesig skyn oor jou en Hy is jou genadig.

Die Here lig sy gesig op na jou en Hy gee aan jou vrede.” (Num 6:24-26)