Bevryding van ‘n onrein gees – Markus 1:21-28

Tema: Bevryding van ‘n onrein gees – Markus 1:21-28
Somerstrand 31 Januarie 2021 Youtube 09:00 

• Youtube
• Youtube (net die preek)
• Klankbaan

Verwelkoming

Baie welkom by ons Youtube erediens. Dit is die een byeenkoms wat ons nog ‘n “sense of community” gee. Of jy nou inskakel om 09:00 of enige ander tyd hierdie week, ons gesamentlike luister na die Woord van God bind ons geestelik aan mekaar.

Ek was drie weke met verlof, en het die eredienste sedert Kersfees vooraf opgeneem. Ek kon dus nie reageer op dinge wat vroeër die jaar gebeur het nie.

Siekes en sterfgevalle

Sover was ons gemeente bevoorreg dat baie lidmate siek was van die virus, maar dat niemand oorlede is nie. Baie van julle het wel familie en vriende op ander plekke aan die dood afgestaan. Ons wil ons meegevoel met julle betuig. En sterkte vir almal wat nog met die nagevolge van die virus sukkel.

Ons moes egter in die gemeente afskeid neem van twee lidmate. Philip Rautenbach het uiteindelik die stryd verloor teen kanker. Dit was ‘n moeilike tyd vir hom en Jenny en sy gesin. Ons dink aan julle en bid dat die Here die trane sal afdroog. Julle het soveel mooi herinneringe.

Ons moes ook afskeid neem van Henry Rautenbach. Henry was seker een van ons getrouste lidmate ten spyte van sy uitdagings. Dit was so ‘n versterking om op ‘n Sondag by sy rystoel verby te loop met Estelle aan sy sy. Julle blymoedigheid het ons harte geraak. Die Here wat julle soveel jare saam gedra het, sal voortgaan om sy teenwoordigheid in jou lewe te wys, Estelle.

Verjaarsdae

Daar is net een lidmaat wat vandag verjaar. Ruan Els word vandag 9 jaar oud. Baie geluk. Die res van die name van dié wat hierdie week verjaar is op die skerm. Wens hulle geluk hierdie week.

Aankondigings

Ons is hier om die Here te aanbid, so ek wil jou nie vermoei met al die aankondigings vóór ons na die Here geluister en Hom aanbid het nie.

Die res van die aankondigings sal ek dus aan die einde van ons aanbieding doen. Daar is ‘n hele paar aankondigings, so luister asb enduit klaar. Daar is belangrike inligting oor ons eredienste en die kategese. Jy kan dit ook lees in ons Nuusbrief of op ons Webtuiste. Sorg ook dat jy daar ingeskryf is. Volg net die skakels.

Youtube

Onthou om in te teken op ons kanaal met die rooi subscribe knoppie. Jy kan notifications ook aansit om jou te herinner om Sondag in te skakel.

Toetrede

Vonkk 40 – Kom en vul ons met vrede

Votum en seëngroet

Loflied

Lied 542 – Jesus ons loof U

Gebed

Skriflesing en prediking

Inleiding

Het jy al bevryding beleef? ‘n Demoon wat uit iemand gedryf is?

Waarskynlik nie.

Ekself het al een keer iemand besete gesien in my straatwerk as student, maar die ou het weggehardloop toe ek vir hom wou bid.

Tog, daar is amper nie ‘n sendeling wat nie een of ander tyd daarmee te doene gehad het nie. Dit gebeur veral in afgesonderde gebiede waar ‘n verskeidenheid van geeste aanbid word. Waar verskillende vorme van misterieuse praktyke die mense se lewens beheer. En soos altyd is dit die bring van die evangelie, die Woord van die waarheid, die ding wat die lig aansteek in besetenes se lewe.

Jy kan gerus die nuutste standaardwerk hieroor lees. Dit is die werk van die fenomenale NT teoloog Craig Keener in 2011: Miracles: The Credibility of the New Testament Account (Baker Publishing Group. Kindle Edition). Lees veral sy Appendix B. Spirit Possession and Exorcism in Societies Today. Hy praat uit eie ervaring oor talle hedendaagse wonderwerke en ook bevrydings.

Besetenheid en bevryding is dus nie vreemd aan ons tyd nie. Trouens, dit was nog altyd so. Ek lees net hierdie week Calvyn se siening daarvan in sy tyd, die 16de eeu. Hy het eenvoudig rekening gehou met die feit dat wat in die Bybel plaasgevind het ook vandag gebeur.

En soos dit in enige verantwoorde bevrydingspraktyk die geval is, was dit vir Calvyn belangriker om oor Jesus te gesels en die bevryding wat Hy bring as om die fokus te plaas op die Satan en sy werkinge.

Maar, Calvyn het rekening gehou met die werk van die Satan – soos hy dit stel – dat daar van tyd tot tyd “buitengewone beweginge” aan die Satan toegestaan word. En dat gelowiges dit moet aanspreek met die waarheid van die Woord.

Ons teks vir vandag is Markus 1:21-28. Waar Jesus ‘n onrein gees uit iemand in die sinagoge in Kapernaum uitdryf.

Jy is welkom om ‘n bietjie verder te gaan lees in die evangelies hieroor. Ons lees altesame vier keer in Markus van iemand uit wie ‘n “onrein gees” gedryf is. Lukas praat van nog twee mense wat deur Jesus van demone verlos is. Meer inligting op die webtuiste.

En gee ook op ons webtuiste ‘n bietjie meer inligting oor die “onrein gees” teen die agtergrond van Levitikus 11-15, Hosea 40-6 en Sagaria 13. Veral Sagaria 13 is nogal belangrik, want dit is ‘n profesie wat bewaarheid word in die bevryding van hierdie man met ‘n “onrein gees”.

Ek lees net die teks in Sagaria 13, omdat dit so relevant is:

1 “Op daardie dag sal ‘n fontein oopgemaak word waar die huis van Dawid en die inwoners van Jerusalem hulle sondes en onreinheid kan afwas. ² “Op daardie dag,” is die uitspraak van die Here, Heerser oor alle magte, “sal Ek die name van die afgode in die land uitwis, sodat hulle nie meer onthou sal word nie; en Ek sal ook die profete en die gees van onreinheid uit die land verwyder.” (Sag 13:2)

Terug na Markus. Ons lees dus vanoggend van die bevryding wat in Jesus se tuisbasis, Kapernaum, plaasgevind het. Dit is trouens een van die eerste dinge wat Markus vir ons van Jesus se bediening vertel, so dit was ‘n baie belangrike basis vir wat in die res van sy evangelie vertel gaan word.

Markus 1:21-18

²¹ Hulle kom toe by Kapernaum. En op die Sabbat het Hy dadelik in die sinagoge ingegaan en onderrig gegee. ²² Hulle was verwonderd oor sy onderrig, want Hy het hulle onderrig soos iemand wat gesag het en nie soos die skrifkenners nie.

²³ En net toe was daar in hulle sinagoge ’n man met ’n onrein gees en hy het geskree: ²⁴ “Wat het U met ons te doen, Jesus van Nasaret? Het U gekom om ons te vernietig? Ek weet wie U is; U is die Heilige van God.”

²⁵ Maar Jesus het hom tereggewys en gesê: “Bly stil en gaan uit hom uit.” ²⁶ En die onrein gees het hom stuiptrekkings laat kry en het met ’n harde stem geskree en uit hom uitgegaan.

²⁷ En almal was verbaas sodat hulle onder mekaar geredeneer en gesê het: “Wat is dit hierdie? ’n Nuwe onderrig met gesag? Hy gebied selfs die onrein geeste en hulle gehoorsaam Hom.”

28 Onmiddellik het die gerug oor Hom oraloor in die hele omgewing van Galilea versprei. (ASV)

Jesus gee onderrig

Daar is drie dinge wat uitstaan van die gedeelte.

1. Dit is belangrik om te let op die konteks van hierdie bevryding. Jesus is besig om die mense in Kapernaum in die sinagoge te leer. Jesus se onderrig – sy didagé, sy lering – is vir Markus baie belangrik (vgl Mark 1:27; 4:1; 6:2,34; 7:7; 8:31; 11:18; 12:14,35; 13:28; 14:49). Markus noem Jesus daarom elf keer in sy Evangelie ‘n Leermeester of Leraar (Mark 4:38; 5:35; 9:17, 38; 10:17, 20, 35; 12:14, 19, 32; 14:14). Jesus is ook die enigste wat dié titel in Markus het.

Dit is die verkondiging van die waarheid van die Woord wat die verskil bring. Bevryding is ingebed in die verkondiging van die waarheid.

2. Jesus se onderrig het die mense verstom. Dit was gesagvol. Hy het nie gesteun op ander se menings nie. Hy het die Skrif geneem en dit uitgelê, anders as die skrifkenners wat normaalweg mense probeer beïndruk het met hulle belesenheid en kennis van wat ander oor die teks gesê het.

3. Jesus se onderrig bring bevryding. Dit gebeur in vyf stappe, iets wat ons hierna telkens sal raaksien by die ander bevrydingsgeleenthede.

• Daar is eerstens die ontmoeting tussen Jesus en die besetene. Hier sien ons hoe die besetenheid manifesteer deur die man wat in opstand kom teen Jesus, besete deur die onrein gees (vers 23).
• Daar is tweedens die verdediging wat die onrein gees gee. “Wat het ons met U te doen?” By implikasie, los ons net uit (vers 24).
• Daar is derdens Jesus se teregwysing van die onrein gees waarin Hy hom die opdrag gee om stil te bly en uit te gaan (vers 25). “Bly stil” het die krag van die Engelse “Shut up.”
• Daar is vierdens die bevryding In hierdie geval gaan die onrein gees uit die man met fisiese tekens – stuiptrekkings en ‘n harde geskreeu (vers 26).
• Daar is vyfdens die reaksie van die mense. Hier is dit verbasing en waardering (vers 27). En let op, hulle sê, hulle snap die konneksie. Die bevryding is: “‘n nuwe onderrig (leer).” Die onderrig kom: “met gesag … Hy gebied selfs die onrein geeste, en hulle gehoorsaam Hom.” ‘n Vervulling van die profesie van Sagaria.

Geen wonder dat daar onmiddellik ‘n gerug oor Jesus ontstaan wat oraloor in die hele omgewing van Galilea versprei nie. ‘n Skare mense sou Jesus hierna begin volg, sodat Hy gou hierna nie meer openlik in ‘n dorp kon kom nie en soms buite in die veld moes bly (Mark 1:45).

Dit is wat ‘n mens in ‘n eerste rondte raaksien. Maar, wat gaan onder die oppervlak aan as ‘n mens in ‘n tweede rondte dieper gaan?

Betekenis

1. Die eerste ding wat ek wil hê jy moet raaksien, is dat die natuurlik verstommend is dat iemand met ‘n onrein gees in ‘n gemeente kan aanbid sonder enige probleme … totdat Jesus opdaag!

Jesus ontbloot dus hier ‘n gemeente wat só verdraagsaam geword het teenoor onreinheid dat hierdie man met ‘n onrein gees ongehinderd saam met die res van die gemeente kon aanbid. In plaas daarvan om hom te help uit sy verlorenheid, het hulle hom daarin bevestig deur hulle aanvaarding.

2. Die tweede ding is dat Jesus se onderrig nie bedoel is om harmonie of bevestiging te bring nie, maar herstel en bevryding. Want sy onderrig ontbloot die onreinheid van mense en dié dinge wat hulle bind.

Die gemeenskap waarin ons leef, gee hoog op oor verdraagsaamheid. Die grootste fout wat jy kan begaan, is dat jy iemand anders aanstoot sal gee, of iemand sleg sal laat voel, of sy of haar gevoelens sal seermaak deur byvoorbeeld die waarheid van die Skrif aan hulle te verkondig.

Dit is heel anders as die optrede wat Jesus vir ons modelleer. Sy onderrig ontbloot onreinheid, want Hy verkondig die waarheid van God self. Daardie waarheid was in stryd met die heersende moraal van sy tyd. Dit is daarom ook in stryd met die moraliteit van ons tyd.

Jesus het geen geduld met onreinheid nie. Hy stop onreinheid in sy spore en verwyder dit uit ons lewens. Soos Johannes in sy eerste brief skryf:

“Hy is getrou en regverdig om ons die sondes te vergewe en ons van alle ongeregtigheid te reinig.” (1 Joh 1:9).

Jesus se missie is om te herstel en te bevry van alle onreinheid.

3. Maar belangrik, Jesus dryf nie die man uit nie, maar die onrein gees. Dit is ‘n belangrike onderskeid wat ons moet onthou. Daardeur bring Hy bevryding vir die man, maar berispe Hy uiteindelik nie net die onrein gees nie, maar ook by implikasie die gemeente dat hulle deur hulle verdraagsaamheid die waarheid van verlossing van hierdie man weerhou het. Dit het hom amper die ewigheid gekos!

Boodskap

Nou, dit is raar om in ons gemeenskap iemand met ‘n “onrein gees” aan te tref, ten minste iemand wat onrein is vanweë ‘n demoon.

Maar, onreinheid kom in baie vorme. Ons almal ken die slegte gevoelens in ons hart – woede, wraak, ongeduld. En ons gewete bly nie stil nie. As jy stil word en diep nadink oor jou gevoelens en jou gedrag dan hoor jy die stem van jou gewete – wat die instrument van die Heilige Gees is (Rom 9) – wat ons bewus maak van die dinge wat ons verkeerd gedoen het.

Want, onreinheid is nie net aan ‘n “onrein gees” verbind nie. Wat die ervaring van enkeles in ons gemeenskap is. Onreinheid is eintlik ‘n ervaring wat elke enkele een van ons deel. Want, onreinheid is ‘n hartsaak.

Jesus praat oor hierdie onreinheid van hart in Markus 7 en sê dat dit na vore kom in:

“slegte gedagtes, onsedelikheid, diefstal, moord, owerspel, hebsug, kwaadwilligheid, geslepenheid, onwelvoeglikheid, jaloesie (“bose oog!”), lastering, hoogmoed, en dwaasheid” (Mark 7:21-23).

En dit is die boodskap aan ons.

Jesus wil jou reinig van alles wat in sleg is in jou hart. Hy wil jou reinig van al daardie dinge wat jy voel. Dinge wat jy weet verkeerd is, maar op ‘n manier nie sover kan kom om van afstand te doen nie.

En jy weet as jy stil genoeg raak dat dié dinge tussen jou en die Here staan.

Die goeie nuus is dat Jesus daar is om jou van alle onreinheid en ongeregtigheid te reinig. Hy is daar om jou ‘n rein hart te gee, skoongewas sodat alles wat skeiding maak tussen jou en God verwyder kan word, uitgedryf kan word uit jou binnekant.

Prakties

1. Gebruik Markus 7:21-23 en ander soortgelyke gedeeltes. Lees dit in die lig van die gevoelens en begeertes wat jy ervaar, en fokus op watter woord of woorde jou hart tref.
2. Bring jou gevoelens en begeertes voor die Here en bely jou sonde in detail voor Hom.
3. Vra die Here om jou hart skoon te maak, en aanvaar sy vergifnis en aanbod van reiniging.

“Hy is getrou en regverdig om ons die sondes te vergewe en ons van alle ongeregtigheid te reinig.” (1 Joh 1:9)

4. Wy jou toe aan die Here wat deur sy Heilige Gees in jou woon en vra Hom om in die plek van “slegte gedagtes” vir jou “rein gedagtes” te gee. Die Psalms en Spreuke kan hierin ‘n goudmyn wees. “As die “slegte gedagtes” opdaag, kies om eerder die “rein gedagtes” te dink.

• “Die Here gee krag aan sy volk, die Here seën sy volk met vrede.” (Ps 29:11) – laat sy krag jou binneste vol maak sodat jy die slegte gedagtes kan verlaat.

• “’n Gulhartige persoon geniet oorvloed, en wie ‘n ander se dors les, kry self ook genoeg te drinke.” (Spr 11:25) – raak betrokke by mense en dien hulle met jou oorvloed. Dit sal jou gedagtes in die regte rigting laat loop.

5. Dit sal jou weer die vryheid en vrymoedigheid gee om die Here te dien soos jy moet. Soos die skrywer van die Hebreërbrief skryf:

¹⁹ Broers, ons het dus vrymoedigheid deur die bloed van Jesus om in te gaan na die heiligdom, ²⁰ langs ‘n nuwe en lewende weg wat Hy vir ons geopen het deur die voorhangsel een, dit is deur sy liggaam, ²¹ en ons het ‘n groot Priester oor die huis van God.

²² Laat ons daarom ingaan met ‘n opregte hart, in volle geloofsekerheid, met ons harte besprinkel (gereinig), vry van ‘n slegte gewete, en ons liggame gewas met skoon water. ²³ Laat ons styf vashou aan die belydenis van wat ons hoop, sonder om af te wyk, want Hy wat die belofte gemaak het, is getrou.

²⁴ Laat ons ons ook daarop toelê om mekaar aan te spoor tot liefde en goeie dade, ²⁵ sonder om ons eie samekoms te verwaarloos, soos sommige se gewoonte is; laat ons eerder mekaar aanmoedig, soveel te meer nog namate julle dié dag sien nader kom!

Ek sluit met die woorde van Paulus om jou te bemoedig en aan te spoor:

“Laat ons ons dan reinig van alles wat liggaam en gees verontreinig, en ons in gehoorsaamheid aan God volkome aan Hom toewy.” (2 Kor. 7:1).

Gebed

Dankoffers

Jy kan met Snapscan of EFT jou dankoffer inbetaal.

Kerkkantoor

Die kerkkantoor is oop twee dae ‘n week, Dinsdag en Donderdag 09:00-12:00.

Kinderkerk

Ons het verlede jaar ‘n opname gemaak oor die groeiende behoefte aan ‘n aparte Kinderkerk. 23 van die 54 ouers met kinders 0-13 het oorweldigend gekies vir ‘n aanlyn Kinderkerk. Daar is ook ‘n hele groep lidmate wat daarmee wil help.

Ons begin daarom DV volgende week met die eerste Kinderkerk. Dit sal telkens met dieselfde teks as die Familiediens werk, maar op die vlak van daardie ouderdomsgroep. Dit sal ander – miskien selfs eie – musiek insluit, “fun” aktiwiteite, ‘n boodskap, ‘n gebed, en die kategese, sodat julle as ouers julle primêre rol as kategeet vir jou kinders kan vervul.

Ons noem dit tans Kinderkerk, maar ons is oop vir suggesties. Miskien iets wat kan pas by ons Glimwurms (voorskoolse kinders), Vuurvliegies (graad 1-3), Glowstix (graad 4-6) en Lighthouse (graad 7 en ouer).

Ons gaan die Kinderkerk video ook vroeg beskikbaar stel op Sondae sodat ouers albei eredienste kan kyk as hulle wil, of ten minste vroeër die Kinderkerk saam met die kinders kan kyk. Stoor solank die playlist by Youtube.

Thania Botha

Baie lidmate sal ds Thania Botha ken van ons kategeseprogram verlede jaar, Lofkabouters. Ons het haar benoem vir ‘n korttermyn kontrak vir ses maande om met die Kinderkerk en die kategese te help. Ek sien uit om met haar saam te werk. Sy bring nie net ‘n jeugdige gesig na ons personeel nie, maar baie vaardighede vir ouers met kinders tussen 0-13 jaar.

Baie welkom!

Belydenisaflegging

Die belydenisaflegging verlede jaar is uitgestel in die hoop dat ons fisies in die kerkgebou kan vergader volgende Sondag 7 Februarie. Maar, die inperking maak dit onmoontlik. Ek het dus besluit om ‘n Zoom erediens te hou met die jongmense wat belydenis aflê en hulle ouers. Ek gaan ‘n opname maak en dit dan uitsaai die 14de Februarie vir die hele gemeente.

Eredienste

Jy kan Sondae by die weeklikse erediens om 09:00 inskakel by hierdie YouTube playlist of by Somerstrand se Facebook. Indien jy net na die preke wil luister, kan jy dit Sondae vanaf 09:00 by my eie YouTube playlist doen. Die Kinderkerk kan jy op hierdie playlist by Youtube bereik. Stoor die skakels êrens sodat jy maklik daarby kan kom.

Ons laat weet binnekort van ons ander aanbiedinge oor Youtube.

Leesrooster 2021

Ons volg hierdie jaar die Leesrooster (Revised Common Lectionary 2021). Jy is baie welkom om in te skakel daarby. Daar is ongeveer 1 600 mense ingeskryf by bybelskool.com. Die voordeel is dat jy doodgewoon in ‘n gegewe week kan inval om saam te lees.

Ons lees Maandae ‘n gedeelte uit die Evangelies, Dinsdae ‘n gedeelte uit die OT, Woensdae ‘n gedeelte uit die Psalms en Donderdae ‘n gedeelte uit die res van die NT. Sondae se erediens sal handel oor een van hierdie tekste.

Stiltetyd en Kleingroepe

Vir stiltetyd en kleingroepe stuur ek elke dag, Maandag tot Donderdag, die Bybelgedeelte vir die dag saam met ‘n bydrae oor die teks en konteks, sowel as die boodskap en betekenis hiervan vir ons. Die eerste bydrae is 25 Januarie 2021 gestuur.

Om bogenoemde bydraes per e-pos te ontvang, kan jy inskryf by Bybelskool.com.

Behoeftes

Onthou die kos en klere projekte wat ons deurlopend hardloop. Bydraes vir Jaco en Annemarie Barnard by Bognorstraat 6 en vir Theo by Total en Elsje by die spreekkamer of by Cecile by 3de Laan. Bydraes vir die Noodfonds is ook steeds welkom.

Slotlied

Vonkk 58 – Ons vind ons krag in die Here

Seën

En die gemeente sê:

Amen

Lied 314 – Amen

 

Wat was die onrein gees?

Markus vertel vir ons van vier spesifieke gevalle van bevryding, benewens die ander verwysings wat in die algemeen genoem word.

1. Die man in die sinagoge in Kapernaum aan noordelike oewer van die See van Galilea van wie ons vandag gaan lees (Mark 1:21-28; Luk 4:31-37).
2. Die besete man in die land van die Geraseners wat ons ken as Legio of Legioen. Dit was in die gebied van die Dekapolis suid van die See van Galilea, waar Jordanië vandag is (Mark 5:1-20; Luk 8:26-39; vgl Matt 8:28-34).
3. Die besete dogter van die Griekse vrou van Siro-Fenisiese afkoms in die gebied van Tirus naby die see, waar Libanon vandag is (Mark 7:24-30; Matt 15:21-28 – Matteus gebruik net die beskrywing: “demoonbesete”).
4. Die besete seun van die pa wat doofstom was naby die berg Hermon in Sesarea-Filippi, waar die Golan Hoogtes vandag is, die gedeelte wat van Sirië afgeneem is en by die staat Israel ingesluit is (Mark 9:14-29; Luk 9:37-43; Matt 17:14-20).

Lukas vertel vir ons van nog twee wat Jesus van hulle demone verlos:

1. ‘n Stom man op ‘n “sekere plek” op Jesus se reis van Galilea na Jerusalem (Luk 11:14-23; Matt 12:22-32).
2. ‘n Kromgetrekte vrou wat ‘n “gees van swakheid” gehad het ook op hierdie reis (Luk 13:10-17; vgl Paulus se ervaring van “swakheid” weens Satan se werking in 2 Kor 12:7-10).

Wat is die “onrein gees”?

Maar wat is die onrein gees waarvan Jesus hier in Markus praat?

1. Die onrein gees is duidelik ‘n demoon, soos Markus dit in die gedeelte oor Legioen beskryf (Mark 5:16). Lukas noem die onrein gees in sy ooreenstemmende verhaal: “‘n gees van ‘n demoon wat onrein is”.
2. Dit moet onderskei word van ander ervarings, soos Lukas wat die kromgetrekte vrou se ervaring beskryf as ‘n “gees van swakheid” (Luk 13:10-17). Ook Paulus praat van ‘n ervaring van “swakheid”, ‘n verlammende doring in die vlees, ‘n engel van Satan wat hom met die vuis slaan (2 Kor 12:7-10).

Dit is nie waarvan Markus praat nie. Hy praat van ‘n gees wat hierdie man onrein gemaak het.

Wat is die onreinheid?

Nou, om die hele idee van reinheid en onreinheid te verstaan, het ‘n mens net een plek om vir agtergrond te gaan lees, en dit is die OT.

Daar is drie gedeeltes uit die OT wat vir ons help om hierdie beskrywing van ‘n “onrein gees” te verstaan.

Levitikus 11-15

Die eerste gedeelte is Levitikus 11-15.

Levitikus vertel vir ons hoe ons oor rein en onrein moet dink. Dit is die basis vir die lering daaroor in die res van die Bybel.

Iets wat rein was, so beskrywe Levitikus dit vir ons, is iets wat in die breë aan sy normale funksie of riglyne voldoen het was. Iets of iemand was rein as dit in die breë in ‘n staat van heelheid en volmaaktheid, sonder gebreke of siektes was. Iets wat onrein was daarenteen, was iets wat in die breë abnormaal, gebroke of onvolmaak geword het deur siekte, misbruik of sonde (vgl Lev 11-15).

‘n Mens kan die verskil tussen rein en onrein daarom as ‘n polariteit beskou van normaal of abnormaal, heel of gebroke, volmaak of onvolmaak, in orde of buite orde. Dit kon wees deur ‘n fisiese rede, iets wat verkeerd gaan – bv ‘n velsiekte (Lev 13), Of dit kon wees deur ‘n godsdienstige rede, iets wat God beveel het – bv dieetreëls (Lev 11).

Dit is belangrik om te verstaan dat hierdie fisiese of godsdienstige redes het jou net ritueel onrein gemaak. Dws jy kon nie in die tabernakel verskyn nie. Dit het nie jou identiteit beskryf of jou gehoorsaamheid al dan nie, behalwe waar daar sonde ter sprake was

Dit help om oor die onderskeid tussen rein en onrein te dink as ‘n polariteit van lewe of dood (Hartley).  Dit wat lewe gegee en bevorder het, was rein.  Dit wat die lewe bedreig en die dood gebring het, was onrein.  Daarom het die aanraking van ‘n lyk of ‘n dooie dier jou onrein gemaak.  Soortgelyk een of ander velsiekte of gebrek. Onthou hulle het naby mekaar in tente hier gebly.  Siektes was ‘n gemeenskapsuitdaging!  Wanneer daar egter genesing ingetree het óf jy deur ‘n proses van reiniging gegaan het, is jy weer rein verklaar.

Dit is ook hoekom die reëls oor dieet opgehef kon word in die NT, want dit was nie weens enige inherente probleem met kos dat God ‘n onderskeid gemaak het tussen rein en onrein diere nie. Hy het die reëls net in die OT gegee sodat die volk kan leer om in sy teenwoordigheid te lewe. Elke keer as hulle moes dink wat hulle mag en wat hulle nie mag eet nie, het dit hulle herinner dat hulle op dié manier aan God gehoorsaam lewe. Dat hulle rein bly vir Hom.

Daarom kon Jesus die bevel in die nuwe bedeling ophef, omdat die dieetreëls sy doel gedien het. Die skaduwee van die seremoniële dele van die wet is vervul en vervang met die volmaakte bedeling van God se Seun wat reinheid van hart gebring het.  Alle kos is daarom deur Jesus as rein verklaar (Mark 7:19). En dié vryheid is gehandhaaf in die res van die NT.

Hosea 4-6

Die tweede, en nog meer duidelike agtergrond, is Hosea 4-6.

Die profeet Hosea noem twee kerndinge wat ‘n volk onrein maak, wat hulle blootstel aan ‘n onrein gees. Hy noem dit ‘n “gees van hoerery.”

Die eerste voorbeeld daarvan is geestelik, dws deur afgodery. Afgode maak jou onrein. Hosea kla Israel in hoofstuk 4 aan dat hulle afgode raadpleeg – “navraag doen by ‘n stuk hout” – en wyt dit aan ‘n “gees van hoerery” wat van hulle besit geneem het en weg van God af laat dwaal het (Hos 4:12; vgl Hos 6:10; Jer 13:27; Eseg 14:24).

Die tweede voorbeeld daarvan is fisies, dws deur werklike hoerery. Hoerery maak jou onrein. Hosea kla Israel in hoofstuk 4 en 5 aan dat hulle toegelaat dat ‘n “gees van hoerery heers in hulle midde” deur buite die huwelik seksueel te verkeer. Hulle dogters hoereer, dws buite die huwelik. En hulle skoondogters pleeg egbreuk, dws binne die huwelik (Hos 4:13; 5:3). Trouens, dieselfde gebeur onder die priesters.

Die rede daarvoor brei Hosea uit is dat die priesters die volk nie leer wat God se wil is nie, en dié dinge wat hulle wel deurgee, is verdraaid. Immers: “‘n Volk wat nie begrip toon nie, gaan ten grond.” (Hos 4:14).

Maar, hoe dit ook al sy, sê Hosea, waar die volk hulle oorgee aan ‘n “gees van hoerery” – hetsy deur afgodery of deur seks buite die huwelik – het dit tot gevolg dat die Here sy aangesig vir hulle verberg selfs al kom hulle om die Here te soek. Waar ‘n “gees van hoerery heers” daar onttrek God Hom aan die gemeenskap, ook omdat dit in die volk se geval ‘n hele aantal buite-egtelike kinders verwek het (Hos 5:7).

Daar is eintlik ook ‘n derde ding wat ‘n volk onrein maak, hoewel die term “gees van hoerery” nie direk daarvoor gebruik word, en dit is politieke alliansies. Politieke alliansies word ook as “hoerery” beskrywe in die OT, omdat dit die lojaliteit aan die Here in gedrang gebring het (Eseg 14:26). Dit is iets waarop die boek Openbaring verder uitbrei, die (Openb 14:8; 18:3; 19:2)

Sagaria 13:1-6

Maar, die helderste gedeelte is in Sagaria 13. Want dit is hierdie belofte wat in Kapernaum in vervulling gaan.

Die tweede deel van Sagaria word afgesluit met sy laaste profesie wat die boodskap herhaal dat God sy finale koninkryk vestig deur die Lydende Messiaanse Koning – hfst. 12-14. Ons lees in hoofstuk 13:

1 “Op daardie dag sal ‘n fontein oopgemaak word waar die huis van Dawid en die inwoners van Jerusalem hulle sondes en onreinheid kan afwas. ² “Op daardie dag,” is die uitspraak van die Here, Heerser oor alle magte, “sal Ek die name van die afgode in die land uitwis, sodat hulle nie meer onthou sal word nie; en Ek sal ook die profete en die gees van onreinheid uit die land verwyder.” (Sag 13:2)

Die Here belowe hier dat Hy in die Messias ‘n fontein sal oopsluit vir die volk wat hulle van sonde en onreinheid sal reinig (vgl Eseg 36: 25-26: “Ek sal rein water oor julle sprinkel, en julle sal rein wees. Van al julle onreinhede en van al julle afgodsbeelde sal Ek julle reinig. Ek sal vir julle ‘n nuwe hart gee, ‘n nuwe gees sal Ek in julle binneste gee.” Vgl ook Joh 7:37-39 waar Jesus van die Gees praat wat soos strome lewende water uit hulle binneste sal vloei).

Die impak daarvan sal só groot wees dat God net individue sal genees of bevry nie, maar dat Hy die “gees van onreinheid” uit die land sal verwyder. Ook die valse profete wat God se woorde verdraai het en die mense so geleer het.

Die Heilige Gees maak ons rein

Dit is die agtergrond wat ons help verstaan wat hier gebeur.

Deur die helder reëls van die wet kon elke Israeliet in die ou bedeling streef na ‘n staat van heelheid en volmaaktheid deur die voorskrifte wat die Here in Levitikus neergelê het rondom die gedragskode by die tabernakel en by hulle eie tente.  Hulle kon sy teenwoordigheid indra in hulle lewens deur Sy riglyne vir die lewe na te kom.  Hulle kon hulle band met mekaar behou in die stryd om aan God gehoorsaam te bly in ‘n vyandige en onheilige samelewing.

Die teenwoordigheid van die Here het egter nou deur die Heilige Gees ‘n inwonende werklikheid geword, waarin die uiterlike reëls vervang is met ‘n intieme verhouding met God vanuit die kern van ons bestaan.  En dit het nie net die persoonlike verhouding met God gekenmerk nie, maar ook die geloofsgemeenskap s’n.  Elke gelowige was nou ‘n tempel van die Heilige Gees, sowel as die hele gemeenskap van gelowiges.

Maar, ons word steeds opgeroep tot ‘n heilige en rein lewe. Die strewe na volmaaktheid in die navolging van God se wil in terme van reinheid en onreinheid, is ook ‘n fundamentele deel van die Here Jesus se riglyne vir die lewe.

Dit sien ons in die Bergrede waarin Hy absolute klem lê op die innerlike en uiterlike geregtigheid wat in terme van gedagtes en gedrag deel van gelowiges se lewe moet word: “Wees julle dan volmaak soos julle hemelse Vader volmaak is.” (Matt. 5:48).

Jesus gebruik heel spesifiek die uitsprake in die wet van Eksodus 19-24 sowel as Levitikus en Deuteronomium om hierdie volmaaktheid te illustreer in Matt. 5:17-48 in terme van sy riglyne rondom moord (Eks. 20:6), owerspel (Eks. 20:14), egskeiding (Deut. 24:1), eedswering (Lev. 19:12), vergelding (Lev. 24:20), en vyande (Lev. 19:18).

Dit sluit nie kos in nie! In terme van dieet het Jesus alle kos rein verklaar, omdat sy fokus was op die reinheid van hart waarsonder Hy geweet het niemand God sal kan sien nie (Mark. 7:14-23; Matt. 5:8).  Ook Paulus verklaar in sy brief aan die Romeine: “Omdat ek die Here Jesus ken, weet ek en is ek daarvan oortuig dat niks vanself onrein is nie.” Hy is egter ook duidelik daaroor dat persoonlike keuses ‘n rol mag speel, iemand wat bv. nie vark of snoek wil eet nie: “Maar as iemand iets as onrein beskou—vir hom is dit dan onrein.”

Daarom is met die groot “sinode-sitting” in Jerusalem baie helder oor onsedelikheid en afgodery gepraat – dit is waarna die riglyne rondom offervleis verwys het – omdat dit die dinge was wat gelowiges onrein kon maak, ‘n “gees van hoerery” onder die gemeenskap van gelowiges kon loslaat, om Sagaria se profesie daarmee te verbind.  Die dieet reëls, die besnydenis, die Sabbatdag en al die verskillende Joodse feeste was nie meer op hulle van toepassing nie. Maar afgodery en hoerery was steeds taboe vir die geloofsgemeenskap.

Daarin sien ‘n mens aan die een kant die vryheid van seremoniële en burgerlike Joodse reëls, maar aan die ander kant die duidelike aandrang op ‘n moreel-etiese voorbeeldige lewe in hierdie wêreld (geen onsedelikheid) sowel as ‘n kompromielose lojaliteit aan God self (geen afgodery).

Dit is waarom Jesus gepraat het oor die gedrag wat vanuit ‘n gereinigde hart moet kom.  Ón Rein lewe sluit die volgende dinge uit, sê Jesus: “onkuisheid, diefstal, moord, owerspel, hebsug, kwaadwilligheid, bedrog, losbandigheid, afguns, kwaadpratery, hoogmoed, ligsinnigheid. Al hierdie slegte dinge kom van binne af en dit maak ’n mens onrein.” (Mark 7:21-23). ‘n Mens sien ‘n hele paar van die wette van die tweede tafel van die Tien Gebooie in hierdie uitspraak van Jesus gereflekteer.

Ook Paulus praat oor die moreel-etiese onreinheid wat ten alle koste deur gelowiges vermy moet word.  Hy gebruik die term akatharsia vir die tipe onsedelikheid wat die heidene gepleeg het en wat hulle van God vervreemd het.  Dit mag uiteraard nooit deel van die gedragskode van die geloofsgemeenskap word, soos Paulus uitvoerig in Romeine 1:18-32 uitspel (vgl. ook 1 Tess. 4:7; 2 Kor. 12:21; Rom. 6:19; Ef. 4:17-19; 5:3, 5).

Alle gelowiges word daarom opgeroep om rein te lewe in liggaam en gees:

“Laat ons ons dan reinig van alles wat liggaam en gees verontreinig, en ons in gehoorsaamheid aan God volkome aan Hom toewy.” (2 Kor. 7:1).