Wonde vertel ‘n storie. Dink maar aan die wonde aan jou eie lyf. (Dalk wil die kinders op hierdie punt gou vir hul ouers wys – of vertel – wat hul gunsteling wonde is.) Ons almal dra wonde aan ons lyf. Wonde wat stories vertel.
Stories van prettige kinderdae, van knieë wat stukkend geval is terwyl ons gespeel het. Van ‘n bottel wat my vinger gesny het toe ek op ‘n plaas huis-huis gespeel het. Wonde van swaarkry. Van operasies. Van ongelukke. Van geweld. Innerlike, emosionele wonde. Elkeen van daardie wonde vertel is storie. Daardie storie vertel wie ons is, wat ons gevorm het, hoekom ons vandag is wie ons is.
Verlies is verlies. En verlies maak seer. En dikwels is die verlies gekoppel aan ons identiteit, het ons manier van dink oor onsself onbewustelik verweef geraak met die dinge, met die plek, die gebou…
Wat maak ‘n mens as jy alles verloor? Wat bly oor, wanneer jy alles verloor het?
Wanneer ‘n mens gaan vir jou bestuurslisensie, moet jy eers ‘n leerlinglisensie kry. Vir ‘n leerlinglisensie kan jy nog nie bestuur nie, maar jy moet die tekens ken. Jy moet die tekens langs die pad kan sien en weet wat dit beteken. Baie van daardie tekens, is waarskuwingstekens: “Moenie hier ry nie. Wees versigtig hier. Gee hier toe. Ry stadiger. Wees wakker. Pasop, hier kom ‘n draai of ‘n spoedhobbel.” Wanneer jy ry, moet jy nie net die pad ken nie, jy moet ook die tekens kan onderskei.
Ons het die laaste paar weke gesels oor die pad na lewe. En die pad na lewe is Jesus. Soos wat Jesus in Johannes 14 sê: “Ek is die weg en die waarheid en die lewe.
Hier aan die einde van die bergpredikasie sit Jesus ‘n paar padtekens neer. Waarskuwingstekens, wat soos op ‘n snelweg vinnig verbykom.
Een van my gunsteling woorde, is die Engelse “ornery”, of selfs “cantankerous”, maar veral ornery. “Ornery” is die aaklige beer. Dis wanneer iemand sommer mislik of knorrig is, suur en nukkerig.
Ouers sal dit goed ken. Dit is wat gebeur wanneer kleintjies moeg raak, maar nie wil bed toe gaan nie. Dan skree hulle oor alles en is moeilik oor alles, maar weier om die een ding te doen wat hulle sal help.
Maar wat is dit wat grootmense so knorrig maak?
In die deel van die bergpredikasie wat ons vanoggend gelees het, noem Jesus drie goed wat ons in aaklige bere verander en veroorsaak dat ons nie die volheid van die lewe kan geniet nie.
Die feite is, dis nie maklik om op die pad te bly nie. Beslis nie in ons eie krag nie.
Die truuk is nie om harder te probeer nie, maar om innerlik vernuwe te word, sodat ook ons uiterlike – ons gedrag, die manier waarop ons die pad loop – kan verander.
En die sleutel wat Jesus vir ons gee om ons te help om verder op hierdie pad te gaan, is om in die geheim met God te konnekteer. Wanneer ons in die geheim groei in ons konneksie met God, sal die resultate daarvan in die openbaar sigbaar wees.
Jesus gee 3 spesifieke voorbeelde van hoe hierdie innerlike konneksie werk: gee in die geheim; bid in die geheim; vas in die geheim.
Kom ons verbeel onsself gou vir ‘n paar oomblikke dat ons deel is van die skare wat daardie dag, soveel eeue gelede, saam met Jesus teen die berg gesit het.
Daar is twee groepe van ons. Party van ons is bietjie bekommerd oor Jesus. Ons is tradisionaliste. Ons is baie geheg en getrou aan die wet en die profete. En ons is bekommerd dat Jesus té anders is, dat Jesus nie meer getrou is aan die oorgelewerde tradisie van Moses en die profete nie.
Die ander groep van ons voel ons glad nie gebonde aan die tradisie nie. Ons buig die reëls om ons te pas, om ons eie sin te kry. Ons wil ontslae raak van die Romeinse onderdrukkers. En ons is bekommerd dat Jesus nie anders genoeg is nie, dat hy nie ver genoeg gaan om die juk van die onderdrukkers af te gooi nie.
So ons luister na Jesus. Elk bietjie skepties. Maar elk in die hoop dat Jesus óns agenda gaan bevestig, gaan sê dat óns eintlik reg is.
God neem ook dikwels vir ons op reis. Op voorheen onbekende paaie. En dit is op hierdie nuwe, onbekende paaie, wat ons vir God leer ken. Dit is op die onbekende paaie waar ons ou belydenisse oor wie Jesus en wie God is, nuwe betekenis kry.
Wanneer Jesus hoor van hierdie groteske partytjie en die brutale uiteinde daarvan, het hy “weggegaan na ‘n stil plek om alleen te wees.” Maar wanneer hy by die stil plek aankom, is daar reeds derduisende mense. Hierdie is die mense wat nié na Herodes se partytjies genooi word nie. Diegene wat nie seker is dat hulle elke dag gaan kos hê nie. Wat siek is, omdat hulle ondervoed leef. Uitgebuit deur die magtiges. En dan skielik verander hierdie in nog ‘n banket. Maar een in skrille kontras met die een aan die begin. Die een aan die begin was vir die belangrike mense, die maghebbers, die onderdrukkers. Nou is daar een vir diegene wat swaarkry, wat siek is, want honger is. Wat uitgelewer is aan die magte van die dag. Dis ‘n ander soort partytjie met radikaal ander uitkomste.
600 liter wyn. ‘n Lewe saam met Christus. Dit is asemrowend.
Paul Harris is ‘n kulkunstenaar wat ‘n trilogie geskryf het, getiteld “The Art of Astonishment”. Daarin sê hy dat een van die mens se basiese ervaringe of emosies, dié van verwondering is. Daardie gevoel van verwondering en ontsag wat ons beleef, bv. wanneer ons ‘n asemrowende sonsondergang sien, of wanneer daar iets verstommend gebeur. Daardie gevoel, daardie gevoel van verwondering, is in ons in geskape. Dit is ‘n vermoë wat deur die Gees gegee is. En dit is ‘n vermoë wat ons help om God se hand in ons lewens raak te sien.
In die tagtigerjare was daar ‘n advertensie vir Opel Monza , as jy dit kan glo. Die advertensie wys ‘n pa wat sy seun by die skool kom haal. Op die pa se vraag oor hoe die seun se dag was, antwoord die seun dat hulle oor karre gepraat het. O, reageer die pa, wat het julle gesê? Dan vertel die seun hoe die een maatjie gesê het sy pa se kar is vinniger as al die ander. Die ander maatjie het gesê sy pa se kar is sterker as al die ander. Nog een het gesê sy pa se kar is gemakliker as al die ander. Dan vra die pa: “En jy, wat het jy gesê?” en die seuntjie reageer: “Nothing dad, I just smiled.”
Is jy geduldig of ongeduldig? Dit hang natuurlik af van die konteks. As vir iets moet wag. In ’n ry moet staan. Jou bestuurslisensie moet hernu, of iets by Binnelandse Sake moet doen… Party mense hou hulleself besig met ‘n selfoon, speel speletjies of lees. Ander beweeg op en af, heen en weer. Soms is daar selfs mense wat net rustig tjoepstil sit.
Ek is oor die algemeen gereed vir wag, want ek het altyd iets byderhand om te lees. Wat ek nie kan verdra, is dit: “Configuring Windows updates… Do not turn off your computer”.
Maar daar is baie erger dinge in hierdie lewe as ’n rekenaar wat stadig vat om programmatuur af te laai.
Ons het dikwels hierdie idee van ‘n God wat sit in die hemel en voorsien vir hierdie aardse ou gepeupeltjies doer ver onder. Maar dis nie God nie. God kom af. God word mens, so ernstig is hy daaroor om homself te gee. God gee sy teenwoordigheid. Hy deel in ons lewens, is by ons, lei ons as ons daarvoor vra, beskerm ons.
Dis die verrassende deel van God: God het nie nodig om al die dinge met ons te deel nie. Maar juis omdat hy ons lief het, wil hy met ons deel, wil hy met ons wees.
God gee insig in sy planne. God gee liefde. Al gooi jy alles weg. Al is jy ‘n pyn.
As God vandag aan jou verskyn en sê jy kan vra net wat jy wil, wat sal jy vra? Eerlik nou. Jy hoef vir niemand te sê nie.
Soos wat ons as kinders mekaar altyd herinner: vra dat al jou versoeke waar sal word.
Maar Salomo… Salomo kan vir enige iets vra. En hy vra vir ’n luisterende hart. Interessant, hy vra nie vir iets heel nuut of vreemd nie. Hy vra vir God iets wat hy nodig het vir die taak wat voor hom lê. Hy het reeds die opdrag, is reeds besig hiermee. Help my om dit wat u my gegee het om te doen, goed te doen.
Sodra so ’n groep gevorm word, is daar ‘ons’ en ‘hulle’ – ’n ingroep en buitegroep.
‘Ons’ begin met ‘ons’ identifiseer, geborgenheid, ‘ons mense’.
‘Ons’ raak suspisieus en vyandiggesind teenoor ‘hulle’.
Beoordeel ‘ons mense’ volgens persoonlike kenmerke; as individue – “Sarel is gewelddadig”
Beoordeel ‘hulle’ as ’n groep, kategorie – “Die Zulu’s is gewelddadig”. Die hele ‘hulle’ groep gestereotipeer sodat die slegste eienskappe van individue in die ‘hulle’ groep aan die hele groep toegesê word – As Sarel gewelddadig is, word die hele groep gewelddadig.
‘Ons’ geneig om ‘ons mense’ met hulpbronne te bevoordeel.
Jesus?
Naaste liefhê (voorbeeld Samaritaan, argetipe van groepvorming)
Ek weet nie so lekker van DNA nie, maar ek weet van geskiedenis. Ek weet dat ons stories ons vorm. Waar ek vandaan kom, die stories waarmee ek grootgeword het, bepaal wie ek vandag is, wat ek dink belangrik is, hoe ek gaan leef.
Of my voorsate Voortrekkers was, of slawe. Of Hugenote, wat gevlug het vir hul geloof, of mense wat lank voordat iemand enige geskrewe geskiedenis opgeskryf het, reeds hier hulle stories van geslag tot geslag oorvertel het.
Baie van ons deel die storie wat in die Bybel opgeskryf staan. Ons is deel van God se storie, of God se verbond, soos wat die Bybel dit noem. En DIT is ons eintlike storie.