Epifanie 2016

6 Januarie is Epifaniefees – die fees van Lig, waar die verskyning van Jesus op aarde spesiaal herdenk word.  ‘n Epifanie om in ‘n oomblik, skielik, onverwags te ontdek dat God se Lig ánders is as wat ons verwag, dikwels op ander plekke skyn as waar ons kyk.

Epifanie

Vier vandag Epifanie – eintlik 6 Januarie,
Naas Paasfees 2e oudste Christelike fees,
Gevier selfs voor Kersfees,
In Ortodokse Kerke steeds gevier – 6e geskenke.

Epifanie fees van lig –
Verskyning van Christus in wêreld,
Tekste van lig,
Wyse manne,
(Ortodoks: Jesus doop.)
Kersliedere (Kersboom)

Toetrede

Lied 374 ’n Ster het in die ooste (staan)
(Steek groot wit kers aan)

Votum (John 1:1–5)

1 In die begin was die Woord daar,
en die Woord was by God,
en die Woord was self God.
2Hy was reeds in die begin by God.
3Alles het deur Hom tot stand gekom:
ja, nie ’n enkele ding wat bestaan,
het sonder Hom tot stand gekom nie.
4In Hom was daar lewe,
en dié lewe was die lig vir die mense.
5Die lig skyn in die duisternis,
die duisternis kon dit nie uitdoof nie.

Seëngroet

Liewe gemeente,
genade en vrede
van God die Vader
wat op die eerste dag gesê het:
“Laat daar lig wees.”
Genade en vrede
van Jesus die Seun
wat as Lig mens op aarde geword het.
En genade en vrede
van die Heilige Gees
wat ook ons hart en verstand verlig.
Amen.

Lofsang

Lied 349 Kom, kinders, besing met ’n vrolike stem (staan)

Gebed

VONKK 23 Jesus, U is die lig in ons lewe (sit)

Skriflesing

Tradisioneel twee tekste:
Matt. 2 – besoek uit Ooste, ster,
Jesaja 60 – ons vanoggend lees

Kom, Jerusalem,
laat skyn jou lig!
Vir jou het die lig gekom,
die magtige teenwoordigheid van die Here
het vir jou lig gebring.
2Daar is donkerte oor die aarde,
duisternis oor die nasies,
maar oor jou gee die Here lig,
oor jou verskyn
sy magtige teenwoordigheid.
3Nasies kom na jou lig toe
en konings na die glans
van die nuwe dag
wat vir jou aangebreek het.

4Kyk rondom jou,
kyk,
hulle kom almal bymekaar,
hulle kom na jou toe:
jou seuns kom van ver af,
jou dogters word met liefde gebring.
5Jy sal dit sien
en van vreugde straal,
jy sal bewe van blydskap,
want die rykdom van die see
word joune,
die skatte van die nasies
kom in jou besit.
6Jou land sal vol kamele wees,
jong kamele uit Midian en Efa.
Almal wat uit Skeba kom,
bring goud en wierook
en verkondig die lof van die Here.

Inleiding

Storie!
Star Bright deur Alison McGhee, illustrasies Peter Reynolds

Preek

Lig en duisternis

60 Kom, Jerusalem,
laat skyn jou lig!
Vir jou het die lig gekom,
die magtige teenwoordigheid van die Here
het vir jou lig gebring.

Dis die boodskap wat tydens Kerstyd oor en oor hoor.
Lig gekom.
Daarom oral liggies wat flikker
blink versierings aan bome
wat troon bo pakkies blink papier toegedraai.

Sing Kersliedere
waarvan note glansryk tinkel.

Maar wanneer dit verby is,
is dit verby.

Nou wil ons aanbeweeg.
Begin regmaak vir die nuwe jaar.
Begin afbetaal al die skuld.
Familie kan maar huis toe – wil waarskynlik ook.

Kersversierings in winkel lyk net sad.
Kersliedere twee Sondae na Kersfees?
Nee.

Asof na glinster van Kersfees
aftuimel aarde toe,
eerder voel soos tweede deel van teks:

2Daar is donkerte oor die aarde,
duisternis oor die nasies,

Kersfees kan ons vir rukkie duisternis ignoreer,
soos sprokie,
mite,
saam lig vier.

Maar nou weer terug na werklikheid.
En werklikheid,
as om rondkyk,
is meer duisternis as lig.

Lig na ballingskap

Vanoggend teks,
Jesaja 60
wonderlike beloftes lig,
nasies wat kom,
skatte,
kamele.

Tyd hierdie profesie geskryf,
waarskynlik volk terug uit ballingskap.

Maklik dink:
dis waarna uitgesien,
waaroor gedroom.

So nou tyd van lig,
blydskap!

Maar tyd terug ballingskap
vind Jerusalem – beloofde stad,
stad van drome –
in puin.

Ook nie leeg!
Vir twee geslagte al woon diegene agtergebly
res ballingskap,
op grond Israeliete nou wil terugneem.

Ook nog ander volke intussen ingetrek.

Moet moeilike pad begin van herstel,
terwyl selfs bloot ballinge terugkeer,
nie veel by wyse van bronne.

In dié omstandighede
hierdie profesie:
Engels: Arise and shine.

OAV:
Staan op,
word verlig; …
die heerlikheid van die HERE gaan oor jou op.

Kan indink volk reaksie,
murmureer.
Maklik vir jou om te sê!
Jy was nie hier
die laaste mislike jare nie.

Weet nie sukkel,
droogte
puinhope ons moet probeer herbou.

Asof profeet hoor,
gaan voort:
Ja, dis donker,
daar is duisternis oor die aarde,
maar oor jou (weereens OAV)
sal die HERE opgaan,
en sy heerlikheid sal oor jou gesien word.

Asof die profeet sê:
ek weet dis moeilik.
Maar God is hier.
Die nasies sal kom.

Skets hierdie aangrypende prent:
God se lig wat so helder oor en deur Israel skyn
dat konings kom,
nasies aangetrek tot die lig,
soos motte na ’n vlam.

Israel kinders steeds ver,
terug.

Lig en verruimde harte

vers 5: (OAV)
jy sal dit sien
en straal van vreugde,
en jou hart sal ontroer
en verruim word;

(glad nie vertaal in 1983)

Sou seker ook kon vertaal
hart swel van vreugde,
maar letterlik verruim,
vergroot
uitbrei.

Lig van God se heerlikheid
wat oor ons skyn
verruim ons harte.

As nie geval was,
was belofte van nasies wat kom
eintlik meer dreigement!

Maar God strek ons harte
maak groter
sodat plek is vir meer
vir ander –
die nie soos ons is,
sodat diegene anders as ons is
ontvang.

Lig in Betlehem

En dan opvallend,
v6,
belofte baie spesifiek:
kamele
goud
wierook
Maklik om hierdie gedeelte hierdie tyd vanjaar te lees
en eggo van Matteus te hoor.
Wyse manne op kamele
bring goud, wierook.

Asof belofte Jesaja
in Jesus in vervulling.
Ster in hemelruim
sê duidelik:
God heerlikheid skyn oor ons.

Die lig skyn in die duisternis,
die duisternis kon dit nie uitdoof nie.
Soos wat Joh. 1:5 oor Jesus sê.

Lig vandag?

Maar wat moet ons nou daarmee doen?
Wanneer ons die kersboom wegpak,
liggies begin afsit?

Wat doen belofte lig Jesaja,
lig skyn in duisternis?

In Jesaja volk om rondkyk,
voel dis donker,
duisternis regeer.

In hierdie gevoel van duisternis,
kom belofte van lig.
in donker gemoed
spreek profeet woorde van lig.

Lig in teks opgehoop sinonieme,
verskillende vertalings probeer verwoord:
“verlig”,
“jou lig kom”,
“heerlikheid”,
“stralende opgang”,
“straal”,
“shine”,
“light”,
“glory”,
“brightness of your dawn”,
“radiant”.

En saam met die belofte
kom hoop.

En saam met hoop
kom krag om voort te gaan,
om die ligstrale deur die wolke te sien breek
en in die lig van daardie strale te leef.

In Matteus,
natuurlik,
volk weer gevoel duisternis.
Onderdruk deur Romeinse regering.

In hierdie gevoel van duisternis,
kom daar lig.

Ander soort lig

Maar dis ’n verrassende lig!
Anders lyk as verwag!

Wyse manne gaan soek in Jerusalem,
in prag en praal van paleis,
by regering van dag,
diegene wat mag het.

Maar lig kom
in ’n stal
tussen diere
in Betlehem,
agterlike ou dorpie
waaroor mense spekuleer of daar enige iets goed uit kan kom.

In stede van helder weerligstraal uit hemel
met donderweer wat dreun
en aarde wat bewe…
kom die lig as ’n babatjie.

Weerloos.
Klein.
Nie eers plek in herberg.

En later,
wanneer tyd nou aanbreek
hierdie lig finaal duister gaan wegbrand,
sterf Jesus aan ’n kruis.

Oorwin hy nie met mag en krag en swaard
maar met liefde
en opoffering.

As ons dan vandag om ons rondkyk
meestal duisternis sien,
dan hoor ons steeds die boodskap van lig.
Lig wat deur die duisternis breek,
wat skyn in die duisternis.
Die duisternis kan dit nie oorwin nie.

Dalk kyk ons vas in die duisternis
omdat misgis met die lig.

Lig op verkeerde plekke soek,
verkeerde soort lig soek.

God is die bron van die lig.
God is self die lig.
God se heerlikheid wat oor ons skyn,
is die lig.

En hierdie lig is onverwags,
verrassend.
Nie ’n verblindende lig,
maar sag,
Liefdevol.
So anders as die mag en oordondering wat ons in hierdie wêreld ken.

Epifanie!

Woensdag: Epifanifees
Hierdie tyd kerkjaar: Epifanie
Epifanie
a-ha oomblik,
verligting
skielik iets sien nie voorheen gesien.
skielike, onverwagse insig.

oomblik wat jou stil bekruip
en dan in jou bewussyn oopbars
op manier wat jou persepsie vir altyd verander.

Maar dis nie daardie klipharde
verblindende donderslag.

Dis die sagte kreun van ’n baba in ’n stal.
Die fluistering in die windstilte.

Leunig beskryf so:
Daar staan jy in die kombuis,
oomblik asem skep tussen een gewone ding en die volgende,
wanneer,
ewe skielik, onverwags,
hierdie vreemde gevoel oor jou neersak,
soos wyn wat deur jou are vloei,
gently flooding our veins with mysterious sweet mixture
of grief and yearning…”

Epifanie soms helder lig ons verblind.
Meestal ligstraal deur donker wolke,
sag op ons skyn,
help om lewe in ander lig te sien.

Koms van Jesus
het die hele storie kom herskryf –
my en jou hele storie.

Verlede en die toekoms.

En dis verrassend,
anders was wat ons gedink het.

Lig skyn anders,
op ander plekke
as wat ons dikwels verwag.

Maar as ons eers die lig gesien het,
is alles daarna anders.

Dan word ons harte groter,
is daar ruimte vir meer,
word die lig vermenigvuldig,
sodat dit nie net oor ons straal nie,
maar ook deur ons.

gebed uit ‘n Nieu-Seelandse gebedsboek verwoord mooi:

Jesus, as we travel far
and fast,
lead our minds back to the [magi] following your star,
and forward to the day
when all see your shining light.
“Jesus, light of the world,
let your bright star stand over the place
where the poor have to live;
lead our eager sages to wisdom
and our rulers to reverence.
“O, God by the leading of a star
you revealed your Son Jesus Christ to the gentiles;
grant that your Church may be a light to the nations,
so that the whole world may come to see
the splendour of your glory;
through Jesus Christ our Lord.

Gebed
Dankoffer
Slotsang

Lied 372 Hoe glansryk blink die Môrester (staan)

Seën

Mag God se hoop
vir jou ’n anker wees
te midde van die hooploosheid van die wêreld.

Mag God se vrede
oor jou hart en verstand die wag hou.

Mag God se vreugde
jou dra ook deur tye van hartseer.

Mag God se liefde
vir jou so ’n werklikheid wees
dat ander God in jou sal beleef.
Amen

Respons

Lied 372 refrein:
Christus Jesus, U wat lewe, hoor my lied en hoor my bede: O bestraal my pad met vrede!