Wat van Mikal?

Mikal: Vir mense wat ’n kans wil hê (1 Samuel 18)

(Uit: Landman, Christina. Wat nou van Isebel? Verhale van vroue in die Bybel. 1996. Human en Rousseau, Kaapstad.)

Mikal is Dawid se eerste vrou. Hy is nou nog nie met Abigajil getroud nie en hy vlug nog nie vir koning Saul nie.

Mikal is die jongste dogter van koning Saul. Sy is verlief op die jonge Dawid vir wie Saul oor sy soldate aangestel het. Toe Saul hoor dat sy jongste dogter ’n ogie op Dawid het, is hy baie in sy skik daarmee. Hy dink daaraan om dit te gebruik om Dawid uit te skakel. Ons weet almal dat Saul Dawid nie kan verdra nie omdat Dawid gewilder as hy geword het.

Saul sê toe vir Dawid dat hy Mikal as vrou kan kry. Dit is ‘n baie groot eer om die koning se skoonseun te word en Dawid aanvaar die aanbod. Maar, sê Saul, in
ruil vir sy dogter wil hy die voorhuide van honderd Filistyne hê. Dis nou ‘n ding. Saul weet goed dat die Filistyne nie goedskiks van hulle voorhuide afstand sou doen nie. Hy hoop dat Dawid in sy poging om soveel Filistyne dood te maak, sy eie lewe sou verloor.

Maar dit is nie wat gebeur nie. Dawid en sy manne gaan maak tweehonderd Filistyne dood en kom by die koning met hulle voorhuide aan. Saul moet toe sy dogter Mikal aan Dawid as vrou gee. Mikal trou met Dawid omdat sy vir hom lief is. Dawid trou met haar omdat sy die koning se dogter is en dit hom ‘n aanspraak op die troon gee. Mikal, die verliefde meisie, word ‘n politieke speelbal.

Op ‘n dag sit Saul in ‘n slegte bui in sy paleis. Dawid probeer hom opvrolik met ‘n bietjie lierspel. Dis net daar waar Saul Dawid met sy spies teen die muur probeer vaspen, nie omdat Dawid me sy note geken het nie, maar omdat Saul op hom jaloers is. Dawid koets betyds en vlug — maar Saul stuur manne om hom by sy huis te gaan vang.

Dawid se vrou Mikal is baie lojaal aan hom en beraam ‘n slim plan om hom te red. Sy waarsku hom betyds om te vlug. Sy sit ‘n afgodsbeeld in die bed, draai ‘n bokhaamet om die beeld se kop en maak dit met ‘n kombers toe. Toe Saul se manne inbars, sê sy dat hy siek is. Die manne weet nie wat om te doen nie en gaan na Saul terug.

Die woedende Saul beveel hulle om Dawid met bed en al te bring sodat hy hom kan doodmaak. Toe ving hulle uit dat hulle bedrieg is. Mikal kry haarself uit die moeilikheid deur te sê dat Dawid haar gedwing het om dit te doen.

Met Dawid wat weg is, gee Saul sy dogter Mikal vir ‘n ander man, ‘n man met die naam van Palti. Dawid het nou geen aanspraak op die troon meer nie.

Daar breek toe ‘n emstige oorlog tussen Saul se manne en Dawid se manne uit. Toe dit begin lyk of Dawid die oorhand kry, begin almal by hom witvoetjie soek. Dit is toe dat Dawid eis dat Mikal aan hom teruggegee moet word. Dit is nie omdat hy so danig erg oor haar is nie, maar omdat hy daarmee weer onder die mense se aandag wil bring dat hy aan die koningshuis verwant is en daarom ‘n aanspraak op die troon het. Mikal se nuwe man is baie lief vir haar en is hartverskeurd om haar te verloor. Hy loop die hele pad saam met haar en huil totdat hulle hom terugjaag.

Dawid word toe tot koning van Israel gesalf. Hy verower Jerusalem en gaan daar bly. Hy kry vir hom ’n groot klomp vroue en byvroue en versamel talle kinders. Aan Mikal steur hy hom min.

Die finale toneel in hierdie verhaal breek nou aan. Dawid besluit om die ark van die Here na Jerusalem te bring. Hy maak daarvan ‘n groot fees. Hy offer aanhoudend en hy dans as ‘t ware met net ‘n T-shirt aan voor die ark uit. Mikal, die verstote vrou, sit bo in die paleis en sien die spektakel aankom. En uiteindelik is dit te veel vir haar. By Mikal is daar net woede.

Toe Dawid huis toe kom, loop sy uit en sê vir die man wat hom nie aan haar wil ontbloot nie: Watse soort koning is jy wat jou selfs voor slavinne ontbloot? Waarop Dawid vir haar sê: Ek is ‘n groter koning as jou pa — dis die soort koning wat ek is. En ek sal my eerder aan slavinne ontbloot as aan jou. Want ek het jou nie meer nodig om koning te wees nie.

Die Bybel vertel ons dat Mikal nooit kinders gehad het nie. Saul het nie ‘n nageslag by Dawid nie.

Mikal se woede help haar niks nie. Sy kry geen kans om die mense en die sisteem om haar te vergeld wat haar soos ‘n objek behandel het nie. Daar is geen kans op regstelling, op ontwikkeling nie.

As ons nie die mense konfronteer wat van ander mense Mikals maak nie, was Mikal se woede en haar verhaal tevergeefs. En dan bly verstoting en onmenswaardige behandeling die vergeefse verhale van baie vroue vandag.

Maar wie gee ons die reg om woedend te wees? Miskien is dit Jesus wat in sy geboortedorp uit die boek Jesaja voorgelees het (Lukas 4:18-19): Die Gees van die Here is in my om onderdruktes te bevry.

Mikal is nie toegelaat om aan die lewe deel te neem nie, en haar woede is magteloos. Maar ons kan die woedende Jesus in ons erken en die onderdrukking
bevry.

Geïnspireer deur David Clines en Tamara Eskenazi